Myanmar Mobile Warez Stores

အစိုးရသည္ ခ်င္းျပည္နယ္ နယ္နိမိတ္တြင္းမွာ ရွိတဲ့ ခ်င္းေတြ အတြက္ပဲ တာ၀န္ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာရင္ ေတာ္ေတာ္မွားတယ္

ခ်င္းျပည္နယ္ စည္ပင္သာယာေရး၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဆလိုင္းအိုက္ဇက္ခင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္း (၃)

Photo by Salai Isaac Khen's Facebook

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အနိမ့္က်ဆံုး ျပည္နယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသည့္ ခ်င္းျပည္နယ္၌ ေဒသ ေရရွည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနေပသည္။ ေဒသတြင္း စားနပ္ရိကၡာဖူလံုေရး မွသည္ အျခားေသာ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား ျပည့္စံုေရးအထိ မ်ားစြာ လုပ္ကိုင္ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ျပည္နယ္၏ လူသားအရင္းအျမစ္မ်ား ဆံုး႐ႈံးေနမႈအပါအ၀င္ ျပည္ပေရာက္ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားမ်ား ျပန္လာေရးမွာလည္း ျပည္နယ္အစိုးရအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေနၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ားၾကား မ်ဳိးႏြယ္စု မတူညီမႈ ျပႆနာမ်ားကလည္း မျဖစ္မေန ေျဖရွင္းရမည့္ အခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ေနေပသည္။

ျပည္နယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ျဖည့္တင္း လုပ္ေဆာင္ရမည့္ ကိစၥရပ္မ်ား၊ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပႆနာမ်ားစြာ ရွိသည့္အနက္ မည္သည့္က႑အား စတင္ကိုင္တြယ္ရမည့္ဆိုသည့္ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ စည္ပင္သာယာေရး၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဆလိုင္းအိုက္ဇက္ခင္အား ေအာက္ခ်င္းသစၥာ သတင္းေအဂ်င္စီမွာ သြားေရာက္ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခဲ့မႈအား ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

--------------------------------

ေမး - ေနာက္တစ္ခုက ထင္သာျမင္သာ ရွိတဲ့ကိစၥတစ္ခုပါ။ ျပည္နယ္မတုိးတက္ရတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲဆုိးက်ဳိးထဲမွာ Migratation ျဖစ္တာလည္း ပါ၀င္ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။။ ဒီေတာ့ အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို ကုစားဖို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ဳိး လုပ္ဖုိ္႔ စဥ္းစားထားတာ ရွိလား၊ ဘယ္ လို စီမံကိန္းေတြ ခ်ထားတာ ရွိသလဲ။

ေျဖ - တကယ့္တကယ္ေတာ့ ဒါက အစုိးရသစ္မွာ အဓိက ထည့္သြင္းစဥ္းစားတဲ့ စဥ္းစားခ်က္တစ္ခု ျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီ ၂၀၁၄ UNHCR ရဲ႕ ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ ဒုကၡသည္မ်ား မဟာမင္းႀကီး႐ံုး ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ဒုကၡသည္ေပါ့၊ ႏုိင္ငံေရးအရေပါ့ေနာ္။ ကိုယ့္တုိင္းျပည္ ထဲ ေနရပ္စြန္႔ခြာၿပီးေတာ့ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနရတဲ့ အုပ္စုမွာ အဲဒီအေရအတြက္က ၁၀ သိန္း ေလာက္ ရွိတယ္၊ တစ္သန္းေပါ့။ အဲဒီထဲမွာ ပထမအမ်ားဆံုးကေတ့ ဗီယက္နမ္ေပါ့။ ဒုတိယ အမ်ားဆံုးကေတာ့ ျမန္မာျပည္က ျဖစ္တယ္။။ အဲဒီေတာ့ ဒုတိယအမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့အထဲမွာ အေရ အတြက္ ပထမအမ်ားဆံုးကေတာ့ ဘဂၤါလီ။ ဒီဘက္ ရခိုင္ျပည္ဘက္က အုပ္စုေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယအမ်ားဆံုးကေတာ့ ခ်င္းေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွရဲ႕ Refugee စာရင္းထဲမွာ မွတ္ပံုတင္ထားတဲ့ အထဲမွာကိုယ္၌က ခ်င္းေတြက တတိယ အမ်ားဆံုးထဲ မွာပါေနတယ္။ စနစ္တက် မွတ္တမ္းမတင္ထားတဲ့ စာရင္းေတြကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ ဒီထက္ ပိုမ်ားႏုိင္စရာ အေၾကာင္းရွိတယ္။ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ဒုကၡသည္ကိစၥ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ေတာ္ေတာ္ ႀကီးကို ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ စဥ္းစားရမယ့္ ကိစၥ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေနအထားကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒုကၡသည္ ရွိတာေပါ့ေလ။ IDPs မဟုတ္ဘူးေနာ္။ IDPs ကေတာ့ ေနရပ္စြန္႔ခြာျပည္သူေတြက်ေတာ့ ကိုယ့္တုိင္းျပည္ထဲမွာပဲ ကိုယ္ရြာကေန ေနာက္တစ္ေန ရာ ေျပာင္းတာ၊ ကိုယ့္ျပည္နယ္ထဲကေန တျခားေရြ႕ရတာ၊ အဲဒါက IDPs ေတြ။ ဒုကၡသည္ေတြက ကိုယ့္တိုင္းျပည္ထဲကေန အျပင္ကို ေရာက္သြားတဲ့ အုပ္စုေတြ။ ဒုကၡသည္ေတြမွာက ကရင္မွာ ရွိတယ္၊ ရွမ္းမွာ ရွိတယ္၊ မြန္မွာ ရွိတယ္၊ တနသၤာရီမွာ ရွိတယ္။ ဒါက ယိုးဒယားဘက္ကို ဒုကၡသည္ အေနနဲ႔ သြားေနၾကတာေပါ့။ အဲဒီဟာေတြက စစ္ေၾကာင့္၊ တုိက္႐ိုက္ ပစ္ခတ္တိုက္ခက္မႈ ျဖစ္ၾကလုိ႔၊ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ၾကလို႔၊ စစ္ပြဲေတြ ျဖစ္ၾကလို႔ ေျပးၾကတာ ျဖစ္တယ္။

Refugee Return ကို စဥ္းစားတဲ့အခါမွာ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္က သူတုိ႔ ကိုယ္တုိင္ျပန္လာဖုိ႔ ေရြးခ်ယ္ဆံုးျဖတ္တဲ့ဟာ ျဖစ္ဖို႔ လိုတယ္။ တကယ့္ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့၊ အရွက္ရ ေစေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ မ်က္ႏွာငယ္ရေစေသာ ျပန္လာမႈမ်ဳိး မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက ဘာလဲဆိုလို႔ရွိရင္ Safe Return ေပါ့။ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ ေနရပ္ျပန္လာျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္ဖို႔...

ဒါေပမဲ့ ခ်င္းမွာ ျဖစ္တာဥစၥာက တိုက္႐ိုက္ပစ္ၾက ခတ္ၾကလို႔ မဟုတ္ဘူး။ တိုက္႐ိုက္ ပစ္ၾကခတ္ၾကတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ထြက္ေျပးၾကတာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒါ အေစာပိုင္း ကၽြန္ေတာ္ ေျပာတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအရ ျဖတ္ေလးျဖတ္ေပါ့။ ႏိုင္ငံေရးအရ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ျပဳၿပီးတဲ့အခါမွာ စီးပြားေရးစနစ္ကို ပ်က္ထြက္သြားတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္အခါမွာ အဲဒီလူေတြ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္လာတယ္၊ အလုပ္အကိုင္ မရွိၾကေတာ့ဘူး။ မစားႏုိင္ မေသာက္ႏုိင္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဘာျဖစ္ သလဲဆုိရင္ ႏုိင္ငံေရးအရ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ ဖိႏွိပ္မႈျဖစ္လာတဲ့အခါ စီးပြားေရးက ခၽြတ္ၿခံဳက်တယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ဒီဒဏ္ကို ေတြ႕တဲ့သူေတြက ထြက္ေျပးၿပီးေတာ့၊ ကိုယ့္တိုင္းျပည္က ထြက္ၿပီး ေတာ့မွ တစ္ေနရာမွာ ခိုလႈံၾကရတဲ့ သေဘာမ်ဳိးျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားရဲ႕ ဒုကၡသည္ ျဖစ္တာသည္ အဲဒီကိစၥက One of the Root (ေရေသာက္ျမစ္တစ္ခု) ျဖစ္တယ္။ ဆုိေတာ့ တျခားႏုိင္ငံေရးေၾကာင့္၊ ၈၈ အေရးအခင္းမွာ ပါလို႔ ေျပးရတဲ့အေရအတြက္ထက္ ႏုိင္ငံေရး ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္လာတဲ့ စီးပြားေရးခၽြတ္ၿခံဳက်မႈကို မခံႏုိင္ေတာ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မို႔လို႔ ထြက္ေျပးရတဲ့ အေရအတြက္က အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ က ခုနက ေျပာတဲ့ Refugee Retrun, ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာမယ့္ ကိစၥကို အထူးအေလးအနက္ ထားၿပီး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ဘာတစ္ခု ျပန္စဥ္းစားသလဲဆိုေတာ့ Refugee ေတြ မေလးရွားမွာ အမ်ားဆံုး ေနတယ္။ Third Country တတိယႏုိင္ငံ ေရာက္သြားတဲ့ အုပ္စုေတြ ကေတာ့ အေမရိကားတို႔ ၾသစေၾတးလ်တို႔ေရာက္တဲ့ အုပ္စုေတြကေတာ့ အေျခအေန ေကာင္း တယ္။ သူတို႔က ဟိုဘက္မွာ သက္ဆုိင္ရာ တတိယႏုိင္ငံမွာ ျပန္လည္ အေျခခ်ခြင့္ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေနရာကို မေရာက္ခင္ ေလာေလာဆယ္ ၾကားစခန္းေပါ့။ ၾကားစခန္းျဖစ္တဲ့ မေလးရွားလိုမ်ဳိး၊ အိႏၵိယလိုမ်ဳိး ေရာက္တဲ့သူေတြအတြက္က အင္မတန္ အခက္အခဲႀကံဳရတာ ျဖစ္တယ္။ မေလးရွား မွာဆုိရင္ အလုပ္လုပ္လုိ႔ ရတယ္၊ သို႔ေသာ္ စာသင္တာတုိ႔၊ ေက်ာင္းတက္တာတို႔ လုပ္လုိ႔ မရဘူး။ မေလးရွားမွာလည္းပဲ ေနရာတိုင္း မသြား မရဘူး။ အမ်ားဆံုးက ကိုယ့္ေနရာမွာ ကိုယ္ေနရတယ္။ ဥပမာ ကြာလာလမ္ပူတစ္၀ိုက္မွာ ေနတဲ့သူေတြက ဟိုဘက္ ေဘာ္နီယုိတို႔ဘက္၊ ဟိုဘက္ မသြားရဘူး အစရွိသျဖင့္ေပါ့။ ဆုိေတာ့ သူတို႔ထဲမွာ ကန္႔သတ္ထားတာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ ႏုိင္ငံ တကာ ေလွ်ာက္သြားလို႔ မရဘူး။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ အိႏိၵယက လူေတြက်ေတာ့ ေက်ာင္းတက္လို႔ ရတယ္။ ေက်ာင္းတက္ခြင့္ေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အလုပ္လုပ္ခြင့္ မရျပန္ဘူး။ ဆိုေတာ့ အဲဒါေတြ ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး အကန္႔အသတ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတဲ့အခါမွာ ဒီ Refugee Return ကိုလည္း စဥ္းစားတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီ Refugee Return ကို စဥ္းစားတဲ့အခါမွာ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္က သူတုိ႔ ကိုယ္တုိင္ျပန္လာဖုိ႔ ေရြးခ်ယ္ဆံုးျဖတ္တဲ့ဟာ ျဖစ္ဖို႔ လိုတယ္။ တကယ့္ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့၊ အရွက္ရ ေစေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ မ်က္ႏွာငယ္ရေစေသာ ျပန္လာမႈမ်ဳိး မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက ဘာလဲဆိုလို႔ရွိရင္ Safe Return ေပါ့။ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ ေနရပ္ျပန္လာျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္ဖို႔ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အထူး အေလးအနက္ထား ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ေလာေလာဆယ္မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီဟာကို မကိုင္တြယ္ႏုိင္ေသးပါဘူး။ ရက္ ၁၀၀ အတြင္းမွာေတာ့ မကိုင္တြယ္ႏုိင္ ေသးပါဘူး။ ဘာလု႔ိဆုိေတာ့ ဒါက သြားတဲ့အခါမွာ Resettlement, ေနရာခ်ထားေရး၊ ျပန္လည္ထူ ေထာင္ေရးကိစၥေတြ အမ်ားႀကီး စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔။ သုိ႔ေသာ္လည္းပဲ ဒါေတြကို ျပည္နယ္အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ မလြဲမေသြ စဥ္းစားဖုိ႔ေတာ့ ရွိပါတယ္။

Photo by Salai Isaac Khen's Facebook

ေမး - ၀န္ႀကီး ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာလည္း ရွိပါတယ္။ ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ မယ့္ က႑ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္ေပါ့။ ဒီက႑ေတြမွာ ဘယ္ Sector ကိုေတာ့ ခ်က္ခ်င္း လုပ္ရ မယ့္ စသျဖင့္ သီးျခားခြဲထားတာမ်ဳိး ရွိရင္ ေျပာပါဦး။

ေျဖ - အဲဒါမ်ဳိးကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အၿပီးသတ္ ႐ုပ္လံုးမေပၚေသးဘူး။ အခု ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဖိုရမ္ေတြ လုပ္ေနတယ္။ ဆုိောတ့ အဲဒီဖိုရမ္ေတြ ၿပီးသြားတဲ့အခါ Paper ေတြ ထြက္လာလိမ့္မယ္။ ဘယ္က႑ကိုေတာ့ ေရတို၊ ဘယ္ဟာေတာ့ ေရရွည္၊ ဘယ္ဟာေတာ့ ေရလတ္ စသျဖင့္ ေပၚလာလိမ့္မယ္။ အေရးႀကီးတာက ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ Development Plan ေပါ့။ ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈဆုိင္ရာ စီမံခ်က္ေတြ ဒါလည္း တျဖည္းျဖည္း ႐ုပ္လံုးေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ ေလာေလာဆယ္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အမ်ားဆံုးအခ်ိန္ေပးေနတာကေတာ့ အရင္အစုိးရလက္ထက္တုန္းက မၿပီးျပတ္ေသးတဲ့ လုပ္ငန္းေၾကြးက်န္ေတြပါ။ ဒါေတြကို လက္စသတ္ေနတာ။ အဲဒီက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြကို၊ အရင္အစုိးရလက္ထက္က ဒီဘက္ကူးလာတဲ့ ကိစၥေတြကို ပစ္ထားလို႔ မရေသးဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ငန္းသစ္ေတြ၊ မဟာဗ်ဴဟာက်တဲ့ ကိစၥေတြကို မကိုင္ႏုိင္ေသးခင္ အဲဒါေတြ ကိုင္ဖို႔အတြက္က အခုေလာေလာဆယ္ အရင္အစုိးရလက္ထက္က ပါလာတဲ့ အလုပ္ေၾကြး က်န္ေတြ အရင္ဆံုး ျဖတ္ေနရတဲ့သေဘာျဖစ္တယ္။ အဲဒီဟာေတြကလည္း တခ်ဳိ႕ကိစၥက သတိႀကီးစြာထားၿပီးေတာ့ ဘယ္သူ႔မွလည္း မထိခိုက္ေစတဲ့နည္းနဲ႔၊ အေကာင္းဆံုး လူထုကို မထိခိုက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေတာ္ေတာ္ေလး အခ်ိန္ကုန္တယ္၊ အခ်ိန္ေပးရ တယ္၊ ေခါင္းလည္း စားတယ္ေပါ့။ ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အစိုးရအဖြဲ႕သစ္အေနနဲ႔ကေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ Development Plan ေပါ့ေနာ္။ Sector အလိုက္ ထြက္လာလိမ့္မယ္။ ေျပာမယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ Tourism နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထြက္လာမယ္၊ SMEs နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထြက္လာမယ္။ SMEs လို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ ျပည္နယ္အစိုးရ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ပါတယ္၊ အႀကီးစားက် ေတာ့ ျပည္ေထာင္စု ေရာက္သြားၿပီးေပါ့ေနာ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ဇယား ၂ မွာ ပါတဲ့ အခ်က္ေတြေပါ့။ ေနာက္ၿပီး ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္တဲ့ဥပေဒထဲမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ျပည္နယ္ေတြကို ခြဲေပးလိုက္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ။ အဲဒီ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ၊ အဲဒီလုပ္ငန္းေတြထဲက ျပည္နယ္ေတြက လုပ္လုိ႔ရတဲ့ကိစၥေတြကို လုပ္ေနရတာ ျဖစ္တယ္။ ဆုိေတာ့ ၂ လေတာင္မွ မျပည့္ေသးတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ အမ်ားႀကီး ဒိုင္းဒုိင္း ဒုိင္းဒိုင္း ခ်လို႔ မရဘူး။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ ျပင္သြားမွာ ျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္ တာ၀န္ယူတဲ့ စည္ပင္ သာယာ၊ လွ်ပ္စစ္၊ စက္မႈ၊ ဟိုတယ္/ခရီး၊ ဒါေတာ့ ငါးႏွစ္တာအတြင္း ေကာင္းေကာင္းျပင္သြားဖုိ႔ ရွိပါတယ္။

ေမး - အခု ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အၿမဲတမ္းေတြ႕ေနရတာက ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈလုပ္တဲ့ အခါမွာ ဗဟိုအစိုးရဘက္ဂ်က္၊ ျပည္နယ္အစိုးရဘက္ဂ်က္ စသျဖင့္ အၿမဲတမ္း ေျပာဆိုေန ရတာေတြ ရွိတယ္။ ဒီေနရာမွာ ခ်င္းျပည္နယ္ကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ျပည္နယ္ဘက္ဂ်က္က နည္းတာကို ေတြ႕ရတယ္။ မလံုေလာက္တဲ့ဟာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ အကန္႔အသတ္ေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးဖုိ႔အတြက္ ဗဟိုအစိုးရဘက္ဂ်က္ကို ယူတာလည္း ယူတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေတာ္တန္႐ံု စီမံကိန္းေတြကို ကိုယ့္ဟာကို လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အစိုးရမွာ ဘက္ဂ်က္ရွိလာေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ ရွိသလဲ။

ေျဖ - တကယ့္တကယ္ေတာ့ ဒါက၊ ဒီဘက္ဂ်က္က ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ပတ္ သက္ေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ျပည္နယ္အစိုးရပဲ မကဘူး တုိင္းေဒသႀကီးအစိုးရက ကိုယ့္ဟာကိုယ္ သီးျခားရပ္တည္လို႔ မရေအာင္ ဒီ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက လုပ္ထားတာ ျဖစ္ တယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔ အဓိပၸာယ္က ၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ျပည္နယ္တစ္ခုခု ျဖစ္ျဖစ္၊ တုိင္းေဒသႀကီး အစိုးရတစ္ခုခုျဖစ္ျဖစ္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ တာ၀န္ယူ၊ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈ၊ ဒါနဲ႔ သီးျခားကင္းလြတ္ၿပီး ရပ္တည္လုိ႔ မရဘူး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ျပည္နယ္အစိုးရသည္ ျပည္ေထာင္စုက ရန္ပံုေငြ မယူဘဲနဲ႔ ျပည္နယ္ သီးသန္႔၊ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ သီးသန္႔ရပ္မယ္လို႔ လုပ္လို႔ မရဘူး။ ဒါသည္ ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ဆန္႔က်င္တာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ေစာနက ေျပာတဲ့ ျပည္ေထာင္စုဘက္ဂ်က္ကို အားကိုး ရတာ ဒါေတြ ရွိတယ္။ ျပည္နယ္ဘက္ဂ်က္နဲ႔ လုပ္ႏိုင္တာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ လုပ္ေနတာ လည္း ရွိတယ္။ ဆုိေတာ့ အေရးႀကီးတာက ဘာလဲဆုိရင္ ဖက္ဒရယ္ Constitution ေပါ့။ ပီျပင္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုကို သြားတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျဖစ္လာမယ္ဆုိရင္ ဘက္ဂ်က္စာရင္း က ေပၚလာလိမ့္မယ္။ အဲဒီအခါမွာ ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ ဘက္ဂ်က္ပိုင္းဆုိင္ရာ တာ၀န္ယူမႈက ပိုႀကီးလာမယ္။ ဒီေနရာမွာ တစ္ခုရွိတာက ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ျပည္နယ္ သီးျခားကင္းလြတ္ၿပီးေတာ့ လုပ္လို႔ ရခ်င္မွ ရမယ္။ ဘာလို႔ဆိုရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက ဆင္းရဲတဲ့အခါမွာ၊ ေနာက္ ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္း ေဒသႀကီးေတြက GDP Good က တစ္နယ္နဲ႔ တစ္နယ္ မတူဘူး။ ဆုိလုိခ်င္တာက တစ္နယ္နဲ႔ တစ္နယ္ ပိုက္ဆံ ရွာႏုိင္တဲ့ဟာ၊ ပိုက္ဆံစုႏုိင္တဲ့ဟာ ပမာဏ မတူႏုိင္ဘူး။ မတူတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မို႔လို႔ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္ ရပ္ပါလို႔ ေျပာရင္ အဲဒါကလည္း ေတာ္ေတာ္ႀကီးကို ခက္တာေပါ့ေလ။ ရပ္ႏုိင္တဲ့သူ ရွိမယ္၊ မရပ္ႏုိင္တဲ့ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ေတြ ရွိမယ္။ အဲဒါအခါက်ရင္ ဘာျဖစ္လာမလဲ ဆုိရင္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈစနစ္ ျဖစ္ေပၚလာၿပီးေတာ့ “အဟ” ႀကီးက ပိုထြက္လာလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ လက္ရွိအေနအထားမွာ ဘာျဖစ္ေနသလဲဆုိရင္ ျပည္နယ္ဘက္ဂ်က္က သူ႔အတုိင္းအတာတစ္ခု အထိ သူ လုပ္သလို ျပည္ေထာင္စုဘက္ဂ်က္ ဆုိတာလည္း ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီအေန အထားမ်ဳိး ျဖစ္တယ္။

ကၽြန္ေတာ္ ျမင္တာကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုဘက္ဂ်က္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ျပည္နယ္ ဘက္ဂ်က္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အေရးႀကီးတာက Planing မွာ ေကာင္းေကာင္း လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ပဲ လိုတာ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကိုယ့္ျပည္နယ္ရဲ႕ တစ္ႏွစ္စာ ကုိုယ့္ၿမိဳ႕နယ္အလိုက္ ဘာလုပ္ဖို႔ လုိမလဲ၊ ငါးႏွစ္စာ ဘာလုပ္ဖို႔လိုမလဲ အဲဒါ Plaining ပဲ အေရးႀကီးတာ။ Planing ကို ပထမႏွစ္မွာ ဘာဦးစားေပးမလဲ၊ ဒုတိယႏွစ္ ဘာဦးစားေပးမလဲ၊ တတိယ စတုတၳႏွစ္ ဘာဦးစားေပးမလဲဆိုတဲ့ဟာကို၊၊ ဘယ္ဟာကို ဘယ္ထဲမွာ ထည့္မလဲ။ တခ်ဳိ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္က ျပည္ေထာင္စုထဲမွာ ရွိတယ္၊ တခ်ဳိ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြက ျပည္နယ္ ထဲမွာ ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီေတြကို ကိုယ္က Planing လုပ္တဲ့အခါမွာ တိုက္႐ိုက္သြားလိုက္ဖုိ႔ လို တယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း ဆြဲတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ ဆိုေတာ့ကာ လူထုနဲ႔ သြားေတြ႕တယ္၊ လူထုက ဒါ လုပ္ေပးပါ ေတာင္းတယ္။ ဆိုေတာ့ လူထုေတာင္းဆိုတဲ့ဟာ ခ်ေပးတယ္။ အဲဒီေတာ့ တခ်ဳိ႕ စီမံကိန္းေတြက ဟိုဘက္ ဒီဘက္ လြဲေနတာေတြေတာင္ ျဖစ္တယ္။

ဟိုလိုု လုပ္ေပးပါ၊ ဒီလုိ လုပ္ေပးပါ။ လူႀကီးလာရင္ ေတြ႕တုန္းေတာင္းသြားတယ္။ အဲဒီေတာ့ လူႀကီးက On the Spot ကဲ လုပ္ေပးလိုက္ဆုိၿပီးေတာ့။ ေသခ်ာ မစဥ္းစားဘူး၊ ေျမျပင္ကို ၾကည့္ၿပီး ဆံုးျဖတ္တာ မဟုတ္ဘူး။ လူမ်က္ႏွာၾကည့္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ေနၾကတာ ျဖစ္တယ္။ စီမံကိန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ လြဲတာ ေခ်ာ္တာ၊ မလိုအပ္တာတဲ့ကိစၥေတြ ျဖစ္တယ္...

ဆိုေတာ့ ဘက္ဂ်က္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ခ်င္းမွ မဟုတ္ဘူး၊ ျပည္နယ္၊ တုိင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ တကယ့္ မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းအရ သြားတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ လူတစ္ေယာက္က ငါ့ေဒသမို႔ လုပ္ေပးလိုက္၊ လုပ္ေပးပါဆိုတာမ်ဳိး။ တခ်ဳိ႕က ႏိုင္ငံေရးအရ ဆြဲေဆာင္စည္း႐ံုး ခ်င္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ငါ ဒါလုပ္ေပးမယ္ဆိုၿပီး သြားတဲ့ဟာမ်ဳိး ျဖစ္တယ္။ အေရးႀကီးတာက ျပည္နယ္ဘက္ဂ်က္က Full Authority ရွိျခင္း၊ မရွိျခင္း၊ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ဘက္ဂ်က္ကို မွီခိုေနရျခင္း၊ မမွီခိုေနရျခင္းထက္ အေရးအႀကီးဆံုးက ပိုက္ဆံ ဘယ္က လာလာ၊ သံုးတဲ့အခါ တကယ့္ စနစ္တက် မဟာဗ်ဴဟာစီမံခ်က္နဲ႔ သြားဖို႔ပဲ လိုတာ။ ျပည္ေထာင္စုက လာလည္း ဒီပိုက္ဆံပဲ၊ ျပည္နယ္က လာလည္း ဒီပိုက္ဆံပဲ။ ကိုယ့္အိတ္ထဲမွာ ကိုယ့္စိတ္ႀကိဳက္ ကိုယ္သံုးရလည္း ဒီပိုက္ဆံပဲ။ သူမ်ားဆီက လာလည္း ပိုက္ဆံပဲ။ ဆုိေတာ့ ပိုက္ဆံခ်င္းအတူတူ အေရးအႀကီးဆံုးက ကိုယ့္ျပည္နယ္အတြက္ ဘာလို သြားမယ္၊ ဘယ္လို လုပ္မယ္၊ ဘာေတြေပး မယ္။။ ေတာင္းစရာ မလုိဘူး။ ေတာင္းလို႔ ေပးတာ မဟုတ္ဘူး။

ကၽြန္ေတာ္ မၾကာခဏ ေျပာတာ ရွိတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ ေတာင္းလုိ႔ ေပးတာ မဟုတ္ဘူး။ ေတာင္းတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စဥ္းစားစရာေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ လုပ္ေပးသင့္၊ မသင့္ဆိုတဲ့ကိစၥက ဒီဟာ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ျဖစ္-မျဖစ္၊ လိုအပ္-မလိုအပ္ အဲဒါေတြ သံုးသပ္ၿပီး ေတာ့မွ လုပ္တာ အေကာင္းဆံုးပဲလို႔ အမွန္အတုိင္း ျမင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ တစ္ေလွ်ာက္လံုးက ဘာလဲဆုိရင္ ဟိုလိုု လုပ္ေပးပါ၊ ဒီလုိ လုပ္ေပးပါ။ လူႀကီးလာရင္ ေတြ႕တုန္းေတာင္းသြားတယ္။ အဲဒီေတာ့ လူႀကီးက On the Spot ကဲ လုပ္ေပးလိုက္ဆုိၿပီးေတာ့။ ေသခ်ာ မစဥ္းစားဘူး၊ ေျမျပင္ကို ၾကည့္ၿပီး ဆံုးျဖတ္တာ မဟုတ္ဘူး။ လူမ်က္ႏွာၾကည့္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ေနၾကတာ ျဖစ္တယ္။ စီမံကိန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ လြဲတာ ေခ်ာ္တာ၊ မလိုအပ္တာတဲ့ကိစၥေတြ ျဖစ္တယ္။

အဲဒီေတာ့ အေရးႀကီးဆံုးက ျပည္ေထာင္စုဘက္ဂ်က္က လာလို႔၊ ျပည္နယ္ဘက္ဂ်က္က မေလာက္လို႔ မဟုတ္ဘူး။ ဘယ္ကပဲ လာလာ ပိုက္ဆံ ပိုက္ဆံပဲ။ ဒီပိုက္ဆံကို မဟာဗ်ဴဟာ က်က် စီမံကိန္း၊ မဟာဗ်ဴဟာစီမံခ်က္ ေသခ်ာဆြဲထားၿပီးေတာ့ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ငါတုိ႔ ဘယ္ဟာကို ရေအာင္လုပ္ေပးမယ္၊ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ဘယ္ဟာကို ရေအာင္ထည့္မယ္ ဆိုတဲ့ဟာ။ အဲဒီထဲမွာ လူထုက ေတာင္းဆိုလာတဲ့ဟာ ငါတုိ႔ လုပ္ၾကမယ္ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိး လုပ္ခ်လိုက္ၿပီဆုိရင္ ဒီဥစၥာက ျပတ္သြားၿပီ။ ဒါကလည္းပဲ ဒီဘက္ဂ်က္ထဲမွာ မထြက္ႏုိင္ဘူး။ ေနာက္ႏွစ္ ေနာက္ႏွစ္ ေတြမွာ ဒါေတြ လုပ္သြားဖုိ႔ ရွိပါတယ္။

ေမး - ခ်င္းျပည္နယ္မွာ မ်ဳိးႏြယ္စု မတူကြဲျပားမႈက အားေကာင္းတာကို ေတြ႕ေနရတယ္။ ျပည္နယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈဆိုရင္ အားလံုးရဲ႕ Mind Set ကို ခ်ိန္းဖို႔ လိုတယ္ေပါ့။ ၀န္ႀကီး ယူထားတဲ့ က႑ေတြဆုိရင္ လူအမ်ားနဲ႔ ထိေတြ႕ေနရတဲ့ က႑ေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး ေနရာမွာ မတူကြဲျပားမႈေတြကို ေျပလည္ေအာင္ ကိုင္တြယ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ၀န္ႀကီးအေနနဲ႔ ႀကိဳတင္ျပင္ ဆင္ထားတာေတြ ရွိသလား။ ဘယ္လိုမ်ဳိး ျပင္ဆင္ထားသလဲ။

အေရးႀကီးတာ လူတိုင္းကို တန္ဖုိးေပးဖုိ႔၊ လူတုိင္းကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ပဲ။ ၿပီးေတာ့မွ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔သည္ ခြဲလို႔ ခြာလို႔မရတဲ့ မိသားစုတစ္ခုတည္းပါ ဆိုတဲ့ဟာကို နားလည္ဖို႔ လိုတယ္...

ေျဖ - အဓိကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က ေစာေစာကတည္းက ခ်င္းသန္းေခါင္စာရင္းကိစၥတို႔ ဘာတို႔ ေတာက္ေလ်ာက္ကိုင္တြယ္လာခဲ့တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြထဲက မတူကြဲျပား မႈကို သိသလို သူတို႔ထဲက ဒဏ္ရာေတြကို ကၽြန္ေတာ္ သိတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔ လို႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ထဲမွာ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ရမလဲဆိုတာထက္ အေရးႀကီးတာ လူတိုင္းကို တန္ဖုိးေပးဖုိ႔၊ လူတုိင္းကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ပဲ။ ၿပီးေတာ့မွ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔သည္ ခြဲလို႔ ခြာလို႔မရတဲ့ မိသားစုတစ္ခုတည္းပါ ဆိုတဲ့ဟာကို နားလည္ဖို႔ လိုတယ္။ အေရးႀကီးတာက ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ မ်ားေသာအားျဖင့္က ကိုယ့္ရဲ႕ Idenity, ကိုယ္က ပလက္၀က ျဖစ္တယ္၊ ကိုယ္က ခူမီး မ်ဳိးႏြယ္စုကျဖစ္တယ္ ဆုိတဲ့ဟာခ်ည္းကိုပဲ မလိုအပ္ဘဲနဲ႔ အတင္းႀကီးကို ေဖာ္ေနတဲ့ ကိစၥမ်ဳိး ကၽြန္ေတာ္ မလုပ္ဘူး။ ဘာလု႔ိဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ တာ၀န္ယူတာသည္ ခ်င္းျပည္နယ္ တစ္ခုလံုးကို တာ၀န္ယူရတာ ျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္သည္ ပလက္၀ ၀န္ႀကီး မဟုတ္ဘူး။ ခ်င္းျပည္ နယ္ ၀န္ႀကီး ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ Mind Set ပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒီေနရာမွာ အေရးႀကီးတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိတယ္။ ဟို ကိုးၿမိဳ႕နယ္မွာ ဘယ္ေဒသကို ဦးစားေပးရမယ္ဆုိတဲ့ Principle ရွိထားတယ္။ ေျမာက္ဘက္ျခမ္းကလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္၊ ေတာင္ဘက္ျခမ္းကလည္း ျဖစ္ခ်င္ ျဖစ္မယ္။ တခ်ဳိ႕က် ေတာ့ ေတာင္ျခမ္း ေျမာက္ျခမ္း မေျပာနဲ႔လို႔ ေျပာတာ ရွိတယ္။ ဟို အဲဒီေတာ့ ေလာေလာဆယ္ ေတာ့ ေတာင္ျခမ္း ေျမာက္ျခမ္းဆုိတာ ျဖစ္ေနဦးမွာပဲ။ ေသြးခြဲတဲ့အေနနဲ႔ မဟုတ္ဘူး။ ပထ၀ီအရ ေျပာရတာ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က တီးတိန္၊ တြန္းဇံလို႔ ေျပာမေနခ်င္ဘူး။ တီးတိန္၊ တြန္းဇံလို႔ ေျပာတဲ့အခါ လူမ်ဳိးပိုဆန္တယ္။ ဆုိေတာ့ ဘယ္ဘက္အျခမ္းလဲ၊ အလယ္ပိုင္းျခမ္း၊ ေတာင္ျခမ္း၊ ေျမာက္ျခမ္း မွ်ေအာင္လုပ္ပါလို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပထ၀ီကို ၾကည့္ၿပီး ေျပာတာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီပထ၀ီ က ဘာလဲဆိုလို႔ရွိရင္ တကယ့္တကယ္မွာ ဒီေျမပံုနဲ႔ အလုပ္လုပ္ရတဲ့အခါမွာ ဘယ္နားမွာ ပိုလို တယ္၊ ဘယ္နားမွာေတာ့ ရေသးတယ္ဆိုတဲ့ကိစၥေတြက ကၽြန္ေတာ္တို႔ အသိဆံုး ျဖစ္တယ္။

ဥပမာ မႏွစ္တုန္းက Support လာတဲ့အခါမွာ အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ အမ်ားဆံုး လာတယ္။ ဒီ ဟားခါး၊ ထန္တလန္၊ ဖလမ္းတို႔က Support ေတြ အမ်ားဆံုးပဲ။ ဘာလို႔ ဆိုရင္ ႏုိင္ငံျခားေရာက္ တဲ့သူေတြမွာ သူတုိ႔က အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေတာင္ပိုင္းျခမ္း မင္းတပ္၊ ကန္ပက္လက္၊ ပလက္၀ေတြမွာက အနည္းဆံုးပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ အဲဒါကို အၿမဲတမ္း Hight Light လုပ္ေပးေလ့ ရွိတယ္။ ငါတုိ႔ ကူေပးလိုက္တဲ့အရာတစ္ခုက သူတို႔အတြက္ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေစခ်င္တယ္၊ ငါတုိ႔ ကူေပး လုိက္တဲ့အရာတစ္ခုေၾကာင့္ သူတို႔ၾကားမွာ ေနာက္ထပ္ ဒဏ္ရာေတြ၊ ေသြးကြဲမႈေတြ မျဖစ္ဖို႔ အေရး ႀကီးတယ္။ ဒါ ကၽြန္ေတာ္ အၿမဲတမ္း ေျပာတယ္။

ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ဘယ္လုိျပင္သလဲလို႔ ေျပာရင္ ကၽြန္ေတာ္သည္ မ်ဳိးႏြယ္စုတစ္ခုကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ဟာ မဟုတ္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္ကို ခန္႔ထားတဲ့ဟာ ကိုယ္၌ကလည္း ျပည္နယ္တစ္ခုလံုး အတြက္ ဆုိၿပီးေတာ့ တုိက္႐ိုက္ခန္႔တာ ျဖစ္တယ္။ ဆုိေတာ့ အားလံုးအတြက္ တစ္ေျပးညီ သံုးတယ္၊ စဥ္းစားတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ မတူကြဲျပားတဲ့ မ်ဳိးႏြယ္စုေတြရဲ႕ သူတုိ႔ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ ၀ိေသသေတြကို ကၽြန္ေတာ္ အၿမဲတမ္း တန္ဖုိးထားတယ္။ အခုဆိုလုိ႔ရွိရင္ ကၽြန္ေတာ္ ကန္ပက္လက္ကုိ ႏွစ္ေခါက္ ေရာက္ၿပီးၿပီ။ ဇြန္လထဲလည္း တစ္ေခါက္ ထပ္သြားဦးမယ္။။ ပလက္၀ကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ေခါက္ပဲ ေရာက္တယ္။ ေနာက္တစ္ေခါက္ဆုိရင္ေတာ့ ဘယ္ေတာ့ လာမလဲ မသိဘူး။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဟိုဘက္ ဖလမ္းတို႔ဘက္၊ ဒါလည္း ဒီအတုိင္းပဲ။

အေရးႀကီးတာက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ အေရးအႀကီးဆံုးက Principle သြားေနဖို႔ပဲ။ တာ၀န္ ယူတဲ့သူေတြ Principle ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တာ၀န္သည္ ကိုယ့္လူမ်ဳိး၊ ကိုယ့္မ်ဳိးႏြယ္စုကိုပဲ ဦးစားေပး ၾကည့္ဖုိ႔ မဟုတ္ဘူး။ အလိုအပ္ဆံုးက ဘယ္သူလဲ၊ ခ်င္းျပည္နယ္တစ္ခုလံုးရဲ႕ Stress ႀကီးကို ကိုယ္ ကိုင္ရတာ။ အဲဒါကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က နားလည္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္က ဘာလဲဆိုရင္ ခ်င္းျပည္နယ္ ျပင္ပမွာရွိတဲ့ ခ်င္းေတြ အတြက္ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ဟာပဲ။ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ခ်င္းျပည္နယ္မွာပဲ ေနထိုင္တာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရသည္ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္းက ခ်င္းေတြအတြက္ဘဲ တာ၀န္ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာရင္ ေတာ္ေတာ္မွားတယ္။ ခ်င္းျပည္ အျပင္ဘက္ရွိတဲ့လူေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ အမွတ္မမွားဘူးဆုိလုိ႔ရွိရင္ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ခ်င္းျပည္နယ္ျပင္ပမွာ ေနတဲ့လူက တစ္၀က္ေလာက္ရွိတယ္။ ခ်င္းလူမ်ဳိးရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္ ရွိတယ္။ စာရင္းအေဟာင္းအရ ၁၂ သိန္း ရွိတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ သိထားရတယ္။ ဒါ ဟုတ္လား မဟုတ္လားေတာ့ မသိဘူး။ ဒါက စာရင္းက မထြက္ေသးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ မသိေသးဘူး။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္မယ္ဆုိရင္ ခ်င္းျပည္နယ္ ျပင္ပရွိတဲ့ ၇ သိန္းရွိမယ္။ ပိုမ်ားတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေလာက္ ျဖစ္လား၊ မျဖစ္လားေတာ့ မသိဘူး။ ေသခ်ာတာ အနည္းဆံုးကေတာ့ သံုးသိန္း၊ ေလးသိန္းထက္ မေလ်ာ့ဘူး ခ်င္းျပည္နယ္ ျပင္ပမွာ ရွိတာ။ အဲဒီ ေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္ ျပင္ပမွာရွိတဲ့ အေရအတြက္သည္ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္းမွာ ရွိတဲ့အေရအတြက္ နဲ႔ မတိမ္းမယိမ္း ျဖစ္တယ္။ ဆိုေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္ အစိုးရသည္ ခ်င္းျပည္နယ္နယ္နိမိတ္တြင္းမွာ ရွိတဲ့ ခ်င္းေတြ အတြက္ပဲ တာ၀န္ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာရင္ ေတာ္ေတာ္မွားတယ္။

ခ်င္းျပည္နယ္ကို ေကာင္းေအာင္ မျပင္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ ခ်င္းျပည္နယ္ အျပင္ဘက္ကို ေရာက္သြားတဲ့လူေတြက ျပန္မလာဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ခ်င္းျပည္နယ္အျပင္ဘက္မွာ ေရာက္ေနတဲ့လူေတြကို ခ်င္းျပည္နယ္ထဲ ျပန္လာဖုိ႔အတြက္က ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရ လုပ္သမွ်က အျပင္ဘက္ကလူေတြ စိတ္၀င္တစားနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ ျပန္လာႏုိင္မလဲဆိုတဲ့အေပၚမွာ မူတည္တယ္...

ကိုယ့္နယ္နိမိတ္စည္းရဲ႕ အျပင္ဘက္မွာ ေနေသာသူမ်ားအတြက္ ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရ အေနနဲ႔ ဘာကူေပးႏုိင္မလဲ။ ဆိုေတာ့ အဲဒါသည္ ခ်င္းျပည္နယ္အစုိးရအတြက္ စိန္ေခၚမႈ ျဖစ္တယ္။ ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရသည္ ခ်င္းျပည္နယ္ကို ေကာင္းေကာင္း ေမာင္းႏွင္ႏုိင္တယ္၊ ေကာင္းေကာင္း ဦးေဆာင္ႏုိင္တယ္၊ လုပ္ႏုိင္တယ္ဆုိရင္ ခ်င္းျပည္နယ္ျပင္ပမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ခ်င္းမ်ားသည္ ခ်င္းျပည္နယ္ထဲကုိ ျပန္လာမွာ ျဖစ္တယ္။ အခုက ဘာျဖစ္ေနသလဲဆိုရင္ ခ်င္းျပည္နယ္က အဆင္မေျပလို႔ အျပင္ ထြက္ၾကတာ။ ဟားခါး၊ ဖလမ္း၊ တီးတိန္ကလူေတြ ကေလးမွာ အေျခခ်ၾကတယ္၊ စစ္ကုိင္းတုိင္းမွာ လာဆင္းၾကတယ္။ မတူပီ၊ မင္းတပ္ဘက္ကလူေတြ ဂန္႔ေဂါတို႔၊ ေဆာတုိ႔မွာ လာအေျခခ်ၾကတယ္။ ပလက္၀တုိ႔ဘက္က လူေတြက ရန္ကုန္ကို လာထြက္ၾကတယ္။ ဆုိေတာ့ ရွိသမွ်လူေတြက အျပင္ဘက္ ထြက္ၾကတယ္။ ဆိုေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရအေနနဲ႔ နယ္နိမိတ္းစည္းျပင္ပ ေနသူမ်ားလို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ ခ်င္းျပည္နယ္ကို ေကာင္းေအာင္ မျပင္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ ခ်င္းျပည္နယ္ အျပင္ဘက္ကို ေရာက္သြားတဲ့လူေတြက ျပန္မလာဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ခ်င္းျပည္နယ္အျပင္ဘက္မွာ ေရာက္ေနတဲ့လူေတြကို ခ်င္းျပည္နယ္ထဲ ျပန္လာဖုိ႔အတြက္က ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရ လုပ္သမွ်က အျပင္ဘက္ကလူေတြ စိတ္၀င္တစားနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ ျပန္လာႏုိင္မလဲဆိုတဲ့အေပၚမွာ မူတည္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အခု ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ၿမိဳ႕သစ္ေတြ လုပ္ေနတယ္။ ဟားခါးမွာ၊ ဖလမ္းမွာ၊ ပလက္၀မွာ။ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ၿမိဳ႕သစ္ကိစၥေတြ လုပ္တယ္။ ဒီၿမိဳ႕သစ္ေတြက အကုန္လံုး အဘက္ဘက္ Infrastructure ေကာင္းတယ္ ဆိုရင္ ျပန္လာမွာပဲ။ ျပန္လာၾကဆိုတဲ့ဟာ ျဖစ္မယ္။ ဒါက ဒီငါးႏွစ္မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္မယ့္ အပိုင္း။

ဆုိေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္က Isolated Area ျဖစ္တယ္။ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ခ်င္းလူမ်ဳိးအတြက္ ျပန္လာရမယ့္ ေနရာ၊ ျပန္လာဖုိ႔ သိပ္ေကာင္းတယ္ဆိုတဲ့ေနရာ ျဖစ္ေအာင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ျပည္နယ္ျပင္ပမွာ ရွိတဲ့လူေတြက ခ်င္းျပည္နယ္ကို ျပန္လည္စိတ္၀င္စားၿပီးေတာ့ ျပန္လာခ်င္ေအာင္၊ ဟားခါးမွာ ေနရာတစ္ေနရာ ယူထားမွ ျဖစ္မယ္၊ ဖလမ္းမွာ အိမ္ေဆာက္ထားမွ ျဖစ္မယ္ဆုိတဲ့ အေတြးနဲ႔ ငါတို႔ ခ်င္းျပည္ကို ျပန္လာၾကမယ္ဆုိတာမ်ဳိး ျဖစ္ေအာင္ ဒီငါးႏွစ္အတြင္း လုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေအာင္ထြန္းလင္း

ျပည္တြင္းသတင္း

အျမန္ျပဳျပင္ေပးေစလို (ေပးစာက႑)

စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ ကေလးၿမိဳ႕၊ ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီး အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ ၾသဘာလမ္းေပၚရွိ တံတားမွာ တံတားခ်ဥ္းကပ္ ကြန္ကရစ္ေဘာင္ ေအာက္ေျခ ပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ နိမ့္က်လ်က္ရွိရာ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူမ်ားအေနျဖင့္ အလ်င္အျမန္ ျပဳျပင္ေပးေစလိုေၾကာင္း ကေလးၿမိဳ႕ခံ ျပည္သူမ်ားက ေျပာၾကားလ်က္ ရွိသည္။

"တံတားနိမ့္က်တာ အေတာ္ၾကာၿပီဗ်။ စိတ္ခ်လက္ခ်ေတာ့ မသြားဝံ့ဘူး။ ကိုယ္ေလွ်ာက္သြားတုန္း ၿပိဳက်မွာ စိုးရိန္စြာနဲ႔ သြားေနရတာ။ သက္ဆိုင္ရာက လာၾကည့္ၿပီး ခိုင္ခံ့မႈမရွိရင္ အျမန္ျပဳျပင္ေပးရင္ ေကာင္းမယ္" ဟု အဆိုပါ တံတားအား ေန႔စဥ္ အသံုးျပဳေနရသည့္ ကေလးၿမိဳ႕ခံတစ္ဦးက ဆိုသည္။

အျခားၿမိဳ႕ခံ လူငယ္တစ္ဦးကမူ "ကြ်န္ေတာ္ေတာ့ အျမန္ျဖတ္ကူးတယ္ဗ်။ ျဖတ္ကူးေနတုန္း တံတားက်ိဳးမွာ ေၾကာက္လို႔"ဟု ေျပာသည္။

အဆိုပါ တံတားကို တမူးၿမိဳ႕ခံ ေဒါက္တာတင္ေအာင္ေဆြႏွင့္ ေဒၚခင္ျမင့္ေဆြတို႔၏ လွဴဒါန္းမႈျဖင့္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္အတြင္းက တည္ေဆာက္ထားျခင္းျဖစ္ကာ ယခုအခါ တံတားၾကံ့ခိုင္မႈ နည္းပါးလာကာ တံတားခ်ဥ္းကပ္ ကြန္ကရစ္ေဘာင္ ေအာက္ေျခ ပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ အဆိုပါတံတားအား သက္ဆိုင္ရာမွ အလ်င္အျမန္ ျပဳျပင္ေပးေစလိုေၾကာင္း ယင္းတံတားအား ေန႔စဥ္ အသံုးျပဳေနသည့္ ေဒသခံမ်ားက ေအာက္ခ်င္းသစၥာ သတင္းေအဂ်င္စီမွတစ္ဆင့္ ေတာင္းဆိုထားသည္။

ဓာတ္ပံုသတင္း

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၇၁ ႏွစ္ျပည့္ ေမြးေန႔ ကေလးၿမိဳ႕ ထိုမာ၌ သစ္ပင္စိုက္ပြဲ က်င္းပ

ကေလး၊ ဇြန္ ၁၉

ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ၇၁ ႏွစ္ျပည့္ ေမြးေန႔အျဖစ္ စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ ကေလးၿမိဳ႕နယ္၊ ထိုမာစံျပေက်းရြာ၌ ဇြန္လ ၁၉ ရက္က စုေပါင္း သစ္ပင္စိုက္ပ်ိဳးပြဲ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

အဆိုပါ သစ္ပင္စိုက္ပ်ိဳးပြဲကို NLD ပါတီဝင္မ်ား၊ ထိုမာရြာရွိ ပညာထက္ေဘာ္ဒါေဆာင္မွ ေက်ာင္းသးေက်ာင္းသူမ်ား ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ကာ ကုန္းတမာ၊ ေရတမာ၊ ကန္႔ေကာ္ပင္ စုစုေပါင္း ၈၅ ပင္အား စုေပါင္းစိုက္ပ်ိဳးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ေက်းရြာဥကၠ႒ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ဝင္မ်ားက သဲကားမ်ား အလႉခံ၍ ရြာအဝင္လမ္း ျပဳျပင္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း ျပဳလုပ္ခဲ့ေသးသည္။

ဓာတ္ပံု - သန္႔ဇင္ေဆြ

ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္း

“စီးပြားေရးခၽြတ္ၿခံဳက်မႈ၊ စီးပြားေရးပထ၀ီ ေျပာင္းလဲသြားမႈ ဆုိတဲ့ဥစၥာေတြက ႏိုင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဆုိင္တယ္”

ခ်င္းျပည္နယ္ စည္ပင္သာယာေရး၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဆလိုင္းအိုက္ဇက္ခင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္း (၂)

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အနိမ့္က်ဆံုး ျပည္နယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသည့္ ခ်င္းျပည္နယ္၌ ေဒသ ေရရွည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနေပသည္။ ေဒသတြင္း စားနပ္ရိကၡာဖူလံုေရး မွသည္ အျခားေသာ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား ျပည့္စံုေရးအထိ မ်ားစြာ လုပ္ကိုင္ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ျပည္နယ္၏ လူသားအရင္းအျမစ္မ်ား ဆံုး႐ႈံးေနမႈအပါအ၀င္ ျပည္ပေရာက္ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားမ်ား ျပန္လာေရးမွာလည္း ျပည္နယ္အစိုးရအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေနၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ားၾကား မ်ဳိးႏြယ္စု မတူညီမႈ ျပႆနာမ်ားကလည္း မျဖစ္မေန ေျဖရွင္းရမည့္ အခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ေနေပသည္။

ျပည္နယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ျဖည့္တင္း လုပ္ေဆာင္ရမည့္ ကိစၥရပ္မ်ား၊ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပႆနာမ်ားစြာ ရွိသည့္အနက္ အဓိကက်သည့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ လွ်ပ္စစ္က႑တုိ႔တြင္ ျပည္နယ္အစိုးရအေနျဖင့္ မည္ကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဆိုသည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စည္ပင္ သာယာေရး၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဆလိုင္းအိုက္ဇက္ခင္အား ေအာက္ခ်င္းသစၥာ သတင္းေအဂ်င္စီမွာ သြားေရာက္ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခဲ့မႈအား ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

-------------------------------------

ေမး - ခ်င္းျပည္နယ္ မဖြံ႕ၿဖိဳးရတဲ့အထဲမွာ ထင္သာျမင္သာရွိတဲ့ကိစၥက လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရးကိစၥေပါ့။ ဆိုေတာ့ ဒီလမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုမ်ဳိး လုပ္သင့္တယ္၊ ဘယ္လိုမ်ဳိး လုပ္ေဆာင္သြားဖုိ႔ ရွိသလဲ။

ေျဖ - နံပါတ္ ၁ ကေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္ မကဘူးေပါ့။ ျပည္နယ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဦးေန၀င္း လုပ္ခဲ့တဲ့ ျဖတ္ေလးျဖတ္ဒဏ္ကို ဒီကေန႔အထိ ခံစားေနရတယ္။ ဦးေန၀င္းလက္ထက္ တုန္းက ျဖတ္ေလးျဖတ္ေပါ့။ သြားလာေရးကို ျဖတ္တယ္၊ စာေပတတ္ေျမာက္မႈကို ျဖတ္တယ္၊ ဆက္သြယ္ေရးေတြ ျဖတ္တယ္၊ ရိကၡာေတြ ျဖတ္တယ္ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။ ေနာက္ၿပီး Recruitment ျဖတ္တယ္ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။ ဒီေနရာမွာ ျဖတ္ေလးျဖတ္ရဲ႕ ဒဏ္ေပါ့။ ဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းေတြ ျဖတ္ေတာက္ပစ္လိုက္တာ။ အဲဒီေတာ့ တုိင္းျပည္က တစ္ခ်ိန္တုန္းက အေရွ႕ ေတာင္အာရွမွာ ထိပ္ကေန ရွိခဲ့တဲ့ တိုင္းျပည္ေပါ့။ Development Potential ေပါ့။ ဥပမာ ကယား ျပည္နယ္က ဗမာျပည္နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္ေရး ယူမလား သို႔တည္းမဟုတ္ ဆီရြမ္ (ထိုင္း)နဲ႔ ပူးေပါင္းမလားဆိုၿပီးေတာ့ သူတို႔ ေမးတဲ့အခါမွာ သူတုိ႔က ဗမာျပည္နဲ႔ တြဲၿပီး လြတ္လပ္ေရး ယူတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈတိုးတက္မႈ အလားအလာေကာင္းက ဗမာျပည္မွာ ရွိတယ္လို႔ ယံုခဲ့တာကိုး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔ ကယားျပည္နယ္က က်ပူက်ီေစာ္ဘြား က ဗမာျပည္နဲ႔တြဲၿပီး ပူးေပါင္းလိုက္တာေပါ့။ ဟို အားလံုး ၾကားေနတဲ့ ဇာတ္လမ္းေဟာင္းႀကီးေပါ့။ စင္ကာပူက ေနာက္ ႏွစ္ ၅၀ ဆိုရင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေလာက္ျဖစ္ရင္ ေက်နပ္ပါၿပီလုိ႔ိဆိုတဲ့ မစၥတာ လီကြမ္ယူး ေျပာတဲ့ စကား။

ဆိုေတာ့ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့ ၁၀ ႏွစ္အတြင္းမွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွရဲ႕ တကယ့္ စီးပြားေရးပိုင္းဆုိင္ရာ Economic Prospect မွာ၊ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမွာ အင္မတန္ အားက်ဖြယ္ရာေကာင္းတဲ့ က်ားတစ္ေကာင္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ၁၉၆၂ မွာ ဦးေန၀င္းတက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျဖတ္ေလးျဖတ္ လုပ္ပစ္လုိက္တဲ့အခါမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ Economic Geography သည္ လံုး၀ကို ေျပာင္းျပန္ျဖစ္သြားတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ဒီဘက္ ေတာင္အာရွေရာ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွေရာ၊ တ႐ုတ္နဲ႔ေကာ တကယ့္သံုးပြင့္ဆုိင္ ဖိုခေနာက္ေနရာမ်ဳိးမွာ ကိုင္ထားတဲ့ Political Geography ႏုိင္ငံေရးပထ၀ီအရေရာ၊ Economic Geography စီးပြားေရးပထ၀ီအရေရာ အခ်က္အခ်ာက်တဲ့ ေနရာမွာ ရွိေနေပမယ့္ အဲဒီအေနအထားကို မထိန္းႏုိင္ခဲ့ဘူး။ မထိန္းႏုိင္ဘဲနဲ႔ ေနာက္ဆံုး ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္း ျဖတ္ေလးျဖတ္ ဆင္ႏႊဲပစ္လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ျမန္မာျပည္သည္ ခၽြတ္ၿခံဳက်သြားတယ္။ အဲဒီဒဏ္ကို ခ်င္းအပါအ၀င္ ျပည္နယ္ေတြ အားလံုးက ခံစားရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ လမ္းမရွိပါဘူး။ အဲဒါ ခုနက ေျပာတဲ့ဟာက ျဖတ္ေလးျဖတ္ပဲ။ လက္ေတြ႕ ကြင္းေျမျပင္မွာ လမ္းမရွိဘူး။ လမ္းမရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ တစ္ေနရာ တစ္ေနရာကို သြားလာဖို႔ ခက္တယ္ေပါ့။

တကယ့္တကယ္ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ဟားခါးက အင္မတန္မွ သြားေရး လာေရး ခက္တဲ့ေနရာ မ်ဳိး ျဖစ္တယ္။ အဲဒီမွာ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက သူ႔အုပ္စု၊ သူ႔အုပ္စုဆိုၿပီးေတာ့ ရွိၾကတဲ့ အခန္း က႑လည္း ရွိပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဟားခါးၿမိဳ႕က တခ်ဳိ႕ကလည္း ေျပာတာေပါ့။ တခ်ဳိ႕က ဟားခါး ၿမိဳ႕က ခ်င္းဦးစီးကေတာ့ အရင္တုန္းက ခ်င္းျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ကို ကေလးကို သြားတည္တာေပါ့။ ေနာက္ပိုင္းမွ ကေလးကေန ဟားခါးကို ေျပာင္းသြားတာေပါ့ေလ။ တခ်ဳိ႕က ၿမိဳ႕သာ ကေလးမွာ ဆက္ရွိေနမယ္ဆုိရင္ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ဒီထက္မက ပိုဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ႏုိင္တယ္လို႔ ေျပာဆိုခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ ဒါေတာ့ ထားပါ။ ဒါက အရင္တုန္းက ျဖစ္ခဲ့တာေတြ။

စီးပြားေရးခၽြတ္ၿခံဳက်မႈ၊ စီးပြားေရးပထ၀ီ ေျပာင္းလဲသြားမႈ ဆုိတဲ့ဥစၥာေတြက ႏိုင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဆုိင္တယ္။ Political Decision မွားတဲ့အခါမွာ၊ ဒါမွ မဟုတ္ရင္ မွားမွန္းသိသိရဲ႕သားနဲ႔ တစံုတခုအတြက္ အတင္းကို ထိုးေကၽြးတဲ့ဟာမ်ဳိးလုပ္ရင္ အဲဒီ အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ အဲဒီ ႏုိင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေနာက္ဆက္တြဲရလဒ္ေနနဲ႔ စီးပြားေရးမွာ ထိတာျဖစ္တယ္။ သူက ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးက အၿမဲတမ္း ခ်ိတ္ဆက္ေနတယ္...

ဆိုေတာ့ ျပန္ေျပာမယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ စီးပြားေရးခၽြတ္ၿခံဳက်မႈ၊ စီးပြားေရးပထ၀ီ ေျပာင္းလဲသြားမႈ ဆုိတဲ့ဥစၥာေတြက ႏိုင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဆုိင္တယ္။ Political Decision မွားတဲ့အခါမွာ၊ ဒါမွ မဟုတ္ရင္ မွားမွန္းသိသိရဲ႕သားနဲ႔ တစံုတခုအတြက္ အတင္းကို ထိုးေကၽြးတဲ့ဟာမ်ဳိးလုပ္ရင္ အဲဒီ အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ အဲဒီ ႏုိင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေနာက္ဆက္တြဲရလဒ္ေနနဲ႔ စီးပြားေရးမွာ ထိတာျဖစ္တယ္။ သူက ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးက အၿမဲတမ္း ခ်ိတ္ဆက္ေနတယ္။ ႏုိင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ မွားတယ္ ဆုိရင္ စီးပြားေရးရလဒ္က မွားတာ၊ ဆိုးတာေပါ့။ စီးပြားေရးအရ ေကာင္းတယ္ဆိုတဲ့ဥစၥာကလည္း ႏုိင္ငံေရးအရ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈတစ္ခုကို သူ႔စနစ္ကတည္းက မွန္ကန္ေအာင္ ထိန္းႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္ေအာင္လုပ္ခဲ့ရင္ ဒါ စီးပြားေရးက တက္တာပဲ။ သူက ဒီမိုကေရစီျဖစ္မွေတာ့ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ သူက ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈ ရွိေလေလ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ျဖစ္ေလေလ။ ဥပမာ တ႐ုတ္ရဲ႕ စီးပြားေရး။ တ႐ုတ္က ကြန္ျမဴနစ္ပဲ။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံေရး တည္ၿငိမ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ စီးပြားေရးမွာ ေထာင္တက္လာတယ္၊ အဲဒီ သေဘာပဲ။ ဥပမာ ဗီယက္နမ္ေပါ့။ သူက ဒီမိုကေရစီ မဟုတ္ဘူး။ ဒီနွစ္ပိုင္းမွာ သူက ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈ ရွိတယ္၊ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ စီးပြားေရးအရ တက္လာတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း ဒီမိုကေရစီျဖစ္တုိင္း ဟို စီးပြားေရးေကာင္းသြားတာ မဟုတ္ ဘူး။ ဆုိေတာ့ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၊ အိႏၵိယလည္း ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံ။ ဒါေပမဲ့ အိႏၵိယသည္ ကမၻာေပၚမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေတာ္ေတာ္ ရွိေနေသးတဲ့ တုိင္းျပည္ ျဖစ္တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဒါလည္းပဲ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံ။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံသည္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားေနေသးတဲ့ ႏုိင္ငံ ျဖစ္တယ္။

အဲဒီေတာ့ ဆိုလိုခ်င္တာက အရင္တုန္းက ရွိခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွားေတြေပါ့။ တကယ္ေတာ့ ဦးေန၀င္းလက္ထက္မွာ တိုင္းျပည္တည္ၿငိမ္တယ္လို႔ ေျပာလုိ႔ မရဘူး၊ မၿငိမ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ နံပါတ္တစ္ ခံစားရတာသည္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအတြက္ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ လမ္းမရွိဘူး။ ဥပမာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ကို မၾကာခဏ ေျပာေလ့ရွိတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဟားခါးကေန ေတာင္ပိုင္းၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ ပလက္၀ကို ေရာက္ဖို႔အတြက္ သြားရတဲ့လမ္းက ဟားခါးကေန အေမရိကားကို သြားတဲ့သူက အရင္ေရာက္ တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာခဲ့တာ ရွိတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ဟားခါးကေန ပလက္၀ကို ေရာက္ဖို႔အတြက္ ျပည္မဘက္ကို ထြက္ရတယ္။ ထြက္ၿပီးေတာ့ ျပန္၀င္ရတယ္။ ဆုိေတာ့ ဒါက ဥပမာ တစ္ခုေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေတာ့မွ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုတည္းမွာပဲ။ ပလက္၀ၿမိဳ႕နယ္ထဲကေန ေတာင္ဘက္ျဖစ္တဲ့ သံေတာင္ကို ႏွစ္ရက္၊ သံုးရက္ေလာက္ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီး ခရီးသြားရတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ပလက္၀ကေန ဟိုးနယ္စပ္ သူ႔ၿမိဳ႕နယ္ထဲကို ေရာက္ဖို႔အတြက္ပဲ အနည္းဆံုး တစ္ညအိပ္၊ ႏွစ္ရက္ခရီးေလာက္ သြားရတာမ်ဳိး ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ Transportation က ေတာ္ေတာ္ေလး ခက္ခဲတယ္။ Transportation ခက္တဲ့အျပင္ ေနာက္ထပ္တစ္ခုက Communication ေပါ့။ လက္ရွိမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ခုန Transportation အပိုင္းကို ေျပာရရင္ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ျပည္နယ္တြင္း အကုန္လံုး ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး သြားႏုိင္တဲ့ လမ္းေတြ မရွိေသးဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လမ္းေကာင္းေကာင္းေပါ့ေနာ္။ ၁၂ ရာသီ ေကာင္းေကာင္း သြားႏုိင္တဲ့၊ ဘယ္အခ်ိန္မဆို သြားႏုိင္တဲ့ လမ္းေတြဆိုတာမ်ဳိးက ခ်င္းေတာင္မွာ မရွိေသးဘူး။ မိုးတြင္းက်ရင္ ၿပိဳတာနဲ႔ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ လမ္းပန္းမွာ မေကာင္းဘူး။

Communication အပိုင္းၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း တယ္လီဖုန္းရွိတဲ့ အိမ္ေတြ၊ အင္တာ နက္ရွိတဲ့ အိမ္ေတြ၊ ဒါက အင္မတန္နည္းတယ္။ ဒါက Less than 1 % ေလာက္ ျဖစ္သြားတယ္။ ဆုိေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ေရဒီယိုရွိတဲ့အိမ္၊ ေရဒီယိုရွိတဲ့အိမ္ မိသားစုေပါ့။ ေရဒီယို ရွိတယ္၊ ကက္ ဆက္ရွိတယ္၊ တီဗီရွိတယ္ဆိုတဲ့ မိသားစုက ၅၈ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ရွိတယ္။ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္းက အဲဒါေတြ မရွိဘူး။ Communication Facility မရွိဘူး။ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ဟာ။ ေရဒီယိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဖုန္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ တီဗီပဲ ျဖစ္ျဖစ္။ သတင္းဆက္သြယ္ျပန္ၾကားမႈမွာ ဘာမွ မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ သြားေရးလာေရးမွာလည္း ခက္တယ္၊ ဆက္သြယ္ေရးမွာလည္း ခက္လာ တဲ့အခါမွာ ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ ေနာက္မွာ ေရာက္သြားတယ္။ ေနာက္ဆုတ္သြားတယ္။ ေက်ာက္ ေခတ္လုိ႔ေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ဘာျဖစ္လဲဆိုလို႔ရွိရင္ ဟို ဥပမာအားျဖင့္ ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ၿပီ။ ခ်င္းေခါင္းေဆာင္ေတြ ေျပာၾကဆိုၾက၊ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္အပါအ၀င္ တုိင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေျပာၾကဆိုၾက၊ ရြာမွာ ဘာမွ မသိဘူး။ ဆိုေတာ့ ရန္ကုန္မွာ ဘာေျပာသလဲ၊ ေနျပည္ေတာ္မွာ ဘာေျပာသလဲ၊ တရား၀င္ သတင္းစာေတာင္မွာ ဟားခါးကို ေရာက္တဲ့အခါမွာ အနည္းဆံုး သံုးရက္၊ ေလးရက္ေလာက္ ေနာက္က်ၿပီးေတာ့ ေရာက္ တယ္။ Update သတင္းဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဘာမွ မသိဘူး။ အခ်ိန္နဲ႔တစ္ေျပးညီဆုိတဲ့ဟာက ကၽြန္ေတာ္ တို႔ဆီမွာ ဘာမွ မသိဘူး။ Facebook သံုးတယ္ဆိုတဲ့ဟာလည္း လိုင္းေလးေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္မွာ သံုးၾကတာ။ ဒါေတာင္ Facebook သံုးတယ္ဆိုတဲ့ဟာကလည္း တကယ့္ကို အီလစ္ (Elite) ေတြေပါ့။ အီလစ္ေတြပဲ သံုးတဲ့ပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္လာတယ္။ အဲဒီမွာ ေနရာတုိင္းမွာ အေျခခံ လူတန္းစားေတြက အီးေမးလ္တို႔ ဘာတို႔ Facebook တို႔ ဘာတို႔ မသံုးႏုိင္ၾကပါဘူး။ ဒါေတာင္ အခု အေျခအေနေနာ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီလို ျဖစ္တဲ့အခါမွာ ခ်င္းျပည္နယ္ကို ျပန္လည္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္မယ္ဆုိရင္ နံပါတ္တစ္ Infrastructure ျဖစ္တယ္။ လမ္းပိုင္း၊ ဆက္သြယ္ေရးပိုင္း၊ လွ်ပ္စစ္မီး၊ အဲဒါ ျဖစ္တယ္။

လွ်ပ္စစ္မီးကလည္းပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လက္ရွိ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ အလင္းအတြက္ အသံုးျပဳတဲ့ ဥစၥာက ၁၅ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲ ရွိတယ္။ ခ်က္ဖုိ႔ ျပဳတ္ဖုိ႔အတြက္ သံုးတာက တစ္ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ လွ်ပ္စစ္မီးသံုးစြဲမႈ က ဒီထက္ပို အနည္းဆံုး ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ထိ မတင္ႏုိင္ဘဲနဲ႔ ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးမႈေတြ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တျခား တျခား တျခားက႑ေတြက ဒါေတြအားလံုးက ဘယ္လိုမွ အဆင္မေျပႏုိင္ဘူး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ဟို အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ အဓိက ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ လုပ္ဖို႔ ရွိတဲ့ေနရာမွာ နံပါတ္တစ္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ျဖစ္တယ္။

လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးမွာ ဒီငါးႏွစ္အတြင္းမွာေပါ့ေနာ္။ ကေလး-ဖလမ္း-ဟားခါးလမ္းကို ၁၂ ရာသီသြားႏုိင္တဲ့ ႏွစ္လမ္းသြား ကတၱရာခင္းလမ္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ဆိုတာ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဂန္႔ေဂါ-ဟားခါးေပါ့။ ဂန္႔ေဂါ-ဘံုဆင္း-ဟားခါး ဒီလမ္းကို ၁၂ ရာသီ သြားႏုိင္တဲ့ လမ္းေပါ့။ ၿပီးေတာ့မွ ဟားခါး-မတူပီ-ပလက္၀ကို ၁၂ ရာသီသြားႏုိင္တဲ့ လမ္းျဖစ္ေအာင္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဟားခါး-ဖလမ္း-တီးတိန္-တြန္းဇံလမ္းေပါ့။ ဒါကို ၁၂ ရာသီ သြားႏိုင္တဲ့လမ္းျဖစ္ေအာင္။ ဒါကို ဒီ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ။ သံုးႏွစ္နဲ႔ ၿပီးသြားမယ့္ ကိစၥလည္း ရွိတယ္။

ေျမာက္ပိုင္း က်ီခါးကေနၿပီးေတာ့မွ ေတာင္ပိုင္း ပလက္၀အထိ။ ဒီဘက္ အိႏၵိယ-ျမန္မာ ေကာ္ရစ္တာေပါ့။ ဒါကိုလည္း အဆိုျပဳထားတယ္။ ဒါလည္း ကုန္က်စရိတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ား တယ္။ ဆိုေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်ီခါးကေန ပလက္အထိ နယ္စပ္ေကာ္ရစ္တာ လမ္းမႀကီးတစ္ခုျဖစ္ ေအာင္၊ အနည္းဆံုး ေက်ာက္ခင္းလမ္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ႏုိင္ေအာင္ေတာ့ အေပၚကို တင္ျပထားတာ ရွိတယ္...

ၿပီးေတာ့မွ ေျမာက္ပိုင္း က်ီခါးကေနၿပီးေတာ့မွ ေတာင္ပိုင္း ပလက္၀အထိ။ ဒီဘက္ အိႏၵိယ-ျမန္မာ ေကာ္ရစ္တာေပါ့။ ဒါကိုလည္း အဆိုျပဳထားတယ္။ ဒါလည္း ကုန္က်စရိတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ား တယ္။ ဆိုေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်ီခါးကေန ပလက္အထိ နယ္စပ္ေကာ္ရစ္တာ လမ္းမႀကီးတစ္ခုျဖစ္ ေအာင္၊ အနည္းဆံုး ေက်ာက္ခင္းလမ္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ႏုိင္ေအာင္ေတာ့ အေပၚကို တင္ျပထားတာ ရွိတယ္၊ ႏုိင္ငံေတာ္ကို တင္ျပထားတာ ရွိတယ္။ ဆုိေတာ့ အဲဒီ Transportation ေကာင္းသြားတယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ ကေလးကေန ဟားခါးကို အခုအေျခအေနအရဆိုရင္ ေလး၊ ငါးနာရီေလာက္ ေမာင္းရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခုနက ေျပာတဲ့ ကတၱရာခင္း Highway လမ္းမႀကီး ျဖစ္သြားမယ္ဆုိရင္ ႏွစ္နာရီေလာက္နဲ႔ ေရာက္ႏုိင္မယ္။ ေနာက္ၿပီး ဟားခါးကေန ပလက္၀ကို ၁၂ နာရီအတြင္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေရာက္ႏိုင္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ခ်ဳံ႕တာေပါ့ေနာ္။ ဒါက လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေပါ့။

ေနာက္တစ္ခုက လွ်ပ္စစ္ပိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ လွ်ပ္စစ္ပိုင္းကေတာ့ မဟာဓာတ္အားလိုင္း ကေန ဒီဘက္ ေဆာ၊ ဒီဘက္ ဂန္႔ေဂါေပါက္ကေန မင္းတပ္၊ မတူပီ၊ ဒီဘက္ကေန ျပန္တက္လာ ၿပီးေတာ့ ဟားခါး၊ ဖလမ္း၊ တီးတိန္ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တြန္းဇံ။ ဒီဘက္ကလည္း ေက်ာက္ေတာ္ ဘက္ကေန ပလက္၀အထိ မဟာဓာတ္အားလိုင္း ခ်ိတ္သြားဖုိ႔ ရွိတယ္။ ဒါကေတာ့ တစ္ပိုင္း။ ေနာက္ထပ္တစ္ခုက ေရအားလွ်ပ္စစ္ လုပ္ႏုိင္တဲ့ေနရာမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံုေတြ တည္ေဆာက္ဖို႔ ရွိတယ္။ ဒါေတြက ဘာလဲဆိုရင္ Infrastructure ပိုင္းေတြ ျပင္တာ။ Infrastructure ပိုင္း အဲဒီလိုျဖစ္ၿပီဆုိရင္၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးက ပြင့္သြားၿပီဆိုလို႔ရွိရင္ ခုနက ေျပာတဲ့ Information Flow က ျမန္သြားၿပီ။ Information Flow ျမန္တာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေစ်းကြက္။ ေစ်းကြက္ Information ရတာနဲ႔ အဲဒီလို ျဖစ္သြားတာနဲ႔ ေတာင္ယာစနစ္၊ လယ္ယာစနစ္ကို အေျခခံတာကေန Service Oriented ၀န္ေဆာင္မႈကို အားျပဳတဲ့ လုပ္ငန္းေတြက ျဖစ္ထြန္းလာမယ္။

ေမး - ခ်င္းေတာင္မွာ ေလကေန စြမ္းအင္ထုတ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးအတြက္ ေကာင္းတဲ့ ေရခံေျမခံေတြရွိတာ ေတြ႕ရတဲ့ ေလအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း လုပ္ဖုိ႔ေတြအတြက္ေကာ ျပင္ဆင္ထားတာ ရွိလား။

ေျဖ - ကၽြန္ေတာ္ အဲဒီ Wind Power ကိစၥကေတာ့ မၾကာခဏ ၾကားရတယ္ေပါ့ေလ။ အခုလည္း ေတာက္ေလ်ာက္ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေျပာဆိုေနတာ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း တစ္ဘက္ကလည္း တခ်ဳိ႕ေနရာမွာက်ေတာ့ ေလတိုက္မႈပံုစံက မတူဘူး ေျပာတယ္။ မတူဘူးဆိုတာ Direction တစ္ခု တည္း တုိက္တာ မဟုတ္ဘူး။ ပတ္ခ်ာလည္ တုိက္တာဆိုေတာ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္ႏုိင္ ေလာက္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး မရွိဘူးလို႔ တခ်ဳိ႕ကလည္း ေျပာတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့လည္း Wind တာဘုိင္၊ Wind Power ကို လုပ္ခ်င္တာလည္း ရွိတယ္။ ဆုိေတာ့ ေလာေလာဆယ္ ကၽြန္ေတာ္ ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာခ်င္ေသးတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္-မျဖစ္ႏုိင္၊ ကုန္က်စရိတ္ကအစေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြ ေလ့လာခ်င္ေသးတယ္။ ေနာက္ၿပီး Wind တာဘိုင္၊ Wind Power အမ်ားဆံုး အလုပ္လုပ္တဲ့ ဆြီဒင္တို႔၊ ေနာ္ေ၀တုိ႔လည္း ကၽြန္ေတာ္ ကို္ယ္တုိင္ မၾကာခဏ ေရာက္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေၾကာင့္မို႔လို႔ အဲဒီတုန္းကေတာ့ ကိုယ္ကေတာ့ ဒီရာထူး မဟုတ္ဘူးေပါ့ေလ။ ဒါေပမဲ့ ခ်င္းတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စိတ္၀င္တစား လိုက္ေလ့လာတဲ့အခါမွာ သူတို႔ဆီမွာ လုပ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားနဲ႔ ကိုယ့္ဆီမွာ လုပ္ႏုိင္တဲ့အေနအထားနဲ႔က အမ်ားႀကီး လုိေသးတယ္။ သူတုိ႔ဆီမွာက်ေတာ့ Energy Friendly ျဖစ္တာေပါ့။ Energy Friendly ျဖစ္တယ္။ Energy နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆံုး ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ျဖစ္သလဲဆုိရင္ ရြာတစ္ရြာမွာ တာဘိုင္တစ္ခုေထာင္ထားတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ရြာသားေတြက ၀ိုင္းရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံၾကတယ္၊ သမ (သမ၀ါယမ) စနစ္ေပါ့။ ၿပီးမွ အစိုးရကို ျပန္ေရာင္းတဲ့အထိ သူတို႔ ရွိတယ္။ အဲဒီ၀င္ေငြနဲ႔ မိသားစုလည္း သားစဥ္ေျမးဆက္ Income က ရေနတာေပါ့။ သူတို႔ Income အဲဒီလိုမ်ဳိးေပါ့ေလ။ ေနာက္တစ္ခုကလည္း Energy ကလည္း တကယ့္ Renewable Energy ျပန္ျပည့္မယ့္စြမ္းအင္။ ခုနက ေျပာတဲ့ Wind Power ဆိုတဲ့ကိစၥက ျပန္ျပည့္မယ့္ Renewable စြမ္းအင္။ ျပန္ျပည့္မယ့္ စြမ္းအင္လို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ ေလ၊ ေနာက္ၿပီး ေတာ့ ေန ေပါ့။ ဆိုလာ။ ဆုိလာကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စဥ္းစားတယ္။

ဆိုလာက ခ်င္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းဘက္မွာ လုပ္တာထက္ ေတာင္ပိုင္းဘက္မွာ လုပ္တာ က ပိုအဆင္ေျပတယ္။ ေျမာက္ပိုင္းဘက္မွာက ေနေရာင္ျခည္က တခ်ဳိ႕လေတြမွာ အား မေကာင္းဘူး။ ရတဲ့ အခ်ိန္က နည္းတယ္၊ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ေတာင္ပိုင္းေကာ၊ ေျမာက္ပိုင္းေကာ ဆိုလာကို အမ်ားႀကီး သံုးၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ဆိုလာကို တစ္အိမ္ခ်င္းအလိုက္ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဆိုလာအမ်ားႀကီး စုၿပီးေတာ့မွ ရြာတစ္ရြာဆိုရင္ တစ္ရြာအလိုက္ ေပးထားႏုိင္မယ့္၊ လွ်ပ္စစ္မီး ေပးႏုိင္မယ့္အထိ စဥ္းစားတယ္။ ေစာနက ေျပာတဲ့ Wind Power ပဲ မကဘူးေပါ့။ ဆိုလာပါ၀ါကိုလည္း လုပ္ႏုိင္ဖိုိ႔ စဥ္းစားတာ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြ အား လံုးကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ မစရေသးဘူး။ စဥ္းစားခ်က္ေတြပဲ ရွိတယ္။ အခုက ႏွစ္လပဲ ရွိေသးတယ္ အစိုးရသစ္က။ လာမယ့္ ၈ ရက္ေန႔က်မွ ႏွစ္လျပည့္မွာ။

ဘယ္လိုအေနအထားရွိတယ္ဆိုတာလည္း ျပည္သူေတြကို ခ်ျပမယ္။ အရင္တုန္းက ဘယ္လိုရွိသလဲဆိုရင္ ဟုိလူ လာၾကည့္တယ္၊ ဒီလူ လာၾကည့္တယ္။ ၾကည့္တာပဲ ရွိတယ္။ ေနာက္ဆံုး Result ေတြ ဘာေတြသြားလဲ လူေတြ မသိဘူး။ ဟိုလူလည္း လာၾကည့္တာပဲ၊ ဂ်ာမနီကလည္း လာၾကည့္တာပဲ၊ ဂ်ပန္ကလည္း လာၾကည့္တာပဲ။ လုပ္သြားတာက မစားရ ၀ခမန္းလုိ ျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔က ဘယ္လိုအႀကံေပးသြားသလဲ၊ လုပ္လို႔ ရေလာက္လား မေလာက္လားဆုိတာ မသိလိုက္ဘူး...

သို႔ေသာ္ ဒီအေတာအတြင္းမွာ အထူးသျဖင့္ အာ႐ံုစိုက္တဲ့အပိုင္းကေတာ့ SME ေခၚတဲ့ အေသးစား၊ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းပိုင္း၊ Tourism ပိုင္းနဲ႔ Town Development ပိုင္း။ ဒါကို ဦးစားေပးမယ္ ရက္ ၁၀၀ အတြင္း။ ဒါေပမဲ့ လွ်ပ္စစ္ပိုင္းမွာဆုိရင္ Wind Power, Solar Power ေတြကို တိုးခ်ဲ႕အသံုးျပဳႏုိင္ဖို႔ကိစၥ။ ေနာက္ အဆင္ေျပေလာက္တဲ့ေနရာေတြမွာ Hydro Power လုပ္ႏုိင္ဖို႔ ကိစၥ။ ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုအေနအထားရွိတယ္ဆိုတာလည္း ျပည္သူေတြကို ခ်ျပမယ္။ အရင္တုန္းက ဘယ္လိုရွိသလဲဆိုရင္ ဟုိလူ လာၾကည့္တယ္၊ ဒီလူ လာၾကည့္တယ္။ ၾကည့္တာပဲ ရွိတယ္။ ေနာက္ဆံုး Result ေတြ ဘာေတြသြားလဲ လူေတြ မသိဘူး။ ဟိုလူလည္း လာၾကည့္တာပဲ၊ ဂ်ာမနီကလည္း လာၾကည့္တာပဲ၊ ဂ်ပန္ကလည္း လာၾကည့္တာပဲ။ လုပ္သြားတာက မစားရ ၀ခမန္းလုိ ျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔က ဘယ္လိုအႀကံေပးသြားသလဲ၊ လုပ္လို႔ ရေလာက္လား မေလာက္လားဆုိတာ မသိလိုက္ဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလက်ေတာ့လည္း လာေလ့လာတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ လုပ္လို႔ရမယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ မထြက္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေကာက္ခ်က္က မ်ဳိးစံုျဖစ္ေနတာ။ လုပ္ေစခ်င္တဲ့ စိတ္ထက္သန္တဲ့လူေတြက်ေတာ့ ဟာ… လာေလ့လာသြားတယ္၊ သူတို႔က လုပ္လို႔ ရတယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ စိတ္မပါတဲ့ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း လာေလ့လာသြားတယ္၊ သူတို႔က်ေတာ့ အဆင္မေျပေလာက္ဘူး၊ ကုန္က်စရိတ္မ်ားမယ္။ ဆင္ႀကီးကို လိုက္စမ္းသပ္တဲ့ မ်က္မျမင္ပုဏၰား ေျခာက္ေယာက္လို ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ဒါေတြကို ၾကားတဲ့အေန အထားအရဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မွာ လာေလ့လာတဲ့ စာရင္းပဲ ရွိတယ္။ Research ပါရွိတယ္ဆိုတဲ့ Proper၊ တကယ့္စာရြက္စာတမ္းနဲ႔ စိတ္တုိင္းက်တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးနဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈဆိုင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ႏုိင္ေလာက္တဲ့ အေထာက္အထားေတြ၊ တင္ျပခ်က္ေတြ၊ အႀကံျပဳခ်က္ေတြ ကၽြန္ေတာ့္ စားပြဲေပၚမွာပဲ ရွိေသးတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ စိတ္၀င္စားတယ္။ လုပ္လည္း လုပ္ခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လုပ္လုိ႔ ရ၊ မရဆုိတဲ့ကိစၥ ေသခ်ာျပန္စဥ္းစားမယ္။ ဆင္ဖိုးထက္ ခၽြန္းဖိုး မႀကီးေစခ်င္ဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာက ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ေလ့လာမႈကို ေသေသခ်ာခ်ာ မလုပ္ဘဲနဲ႔ လူႀကီးေတြက လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ Motivation တစ္ခုတည္းနဲ႔ သြားလိုက္ၾကတာ မ်ားတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ပိုက္ဆံ သိန္း၊ သန္း၊ ပိုက္ဆံကုေဋနဲ႔ခ်ီ ကုန္ၿပီးေတာ့မွ ေနာက္ဆံုးမွာ ဘာမွမထြက္တဲ့၊ ရလဒ္ ဘာမွ မထြက္တဲ့ဟာလည္း ရွိတယ္။ တကယ့္တကယ္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အေရးႀကီးတာက ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ။ တကယ္ ျဖစ္၊ မျဖစ္ဆုိတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ လုပ္ၿပီးေတာ့မွပဲ ဒါကို ဘယ္လိုလုပ္မယ္ဆုိတာကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဆံုးျဖတ္ၾကမွာ ျဖစ္တယ္။

ေအာင္ထြန္းလင္း

အျခားက႑မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းထားမႈမ်ားကိုလည္း ဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။

ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္း

“ခ်င္းျပည္နယ္က လယ္ယာ၊ သားငါး၊ သစ္ေတာက႑နဲ႔ ခ်မ္းသာေအာင္ လုပ္လို႔မရဘူး”

ခ်င္းျပည္နယ္ စည္ပင္သာယာေရး၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဆလိုင္းအိုက္ဇက္ခင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္း

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အနိမ့္က်ဆံုး ျပည္နယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသည့္ ခ်င္းျပည္နယ္၌ ေဒသ ေရရွည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနေပသည္။ ေဒသတြင္း စားနပ္ရိကၡာဖူလံုေရး မွသည္ အျခားေသာ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား ျပည့္စံုေရးအထိ မ်ားစြာ လုပ္ကိုင္ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ျပည္နယ္၏ လူသားအရင္းအျမစ္မ်ား ဆံုး႐ႈံးေနမႈအပါအ၀င္ ျပည္ပေရာက္ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားမ်ား ျပန္လာေရးမွာလည္း ျပည္နယ္အစိုးရအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေနၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ားၾကား မ်ဳိးႏြယ္စု မတူညီမႈ ျပႆနာမ်ားကလည္း မျဖစ္မေန ေျဖရွင္းရမည့္ အခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ေနေပသည္။

ျပည္နယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ျဖည့္တင္း လုပ္ေဆာင္ရမည့္ ကိစၥရပ္မ်ား၊ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပႆနာမ်ားစြာ ရွိသည့္အနက္ မည္သည့္က႑အား စတင္ကိုင္တြယ္ရမည့္ဆိုသည့္ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ စည္ပင္သာယာေရး၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဆလိုင္းအိုက္ဇက္ခင္အား ေအာက္ခ်င္းသစၥာ သတင္းေအဂ်င္စီမွာ သြားေရာက္ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခဲ့မႈအား ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

--------------------------------

ေမး - ခ်င္းျပည္နယ္က တုိင္းနဲ႔ ျပည္နယ္အသီးသီးထဲမွာဆိုရင္ ဖံြ႕ၿဖိဳးမႈ အနိမ့္က်ဆံုး ျပည္နယ္အျဖစ္ အားလံုးကလည္း သိထားတယ္။ ဒီေတာ့ ၀န္ႀကီးအေနနဲ႔ ခ်င္းျပည္နယ္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ တိုးတက္ဖို႔ဆုိရင္ ဘယ္ Sector (က႑) ကို စၿပီး ကိုင္တြယ္ရမယ္လုိ႔ သံုးသပ္ ထားတာ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ - ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအတြက္ေပါ့ေနာ္။ စတင္ကိုင္တြယ္ဖုိ႔ လိုအပ္ တဲ့ Sector ေပါ့။ က႑ကို မေျပာခ်င္မွာ လက္ရွိ ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ Development Context ေပါ့။ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈလုပ္တဲ့အခါမွာ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့၊ ႀကံဳေနတဲ့အေနအထားေလး၊ ဒါကို အရင္ ေျပာခ်င္တယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ အားလံုးသိတဲ့အတုိင္းပဲ။ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ျမန္မာျပည္မွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ အေႏွးေကြးဆံုး ျပည္နယ္ထဲမွာ ရွိတယ္။ သဘာ၀သယံဇာတ အင္မတန္မွ နည္းပါးတယ္ေပါ့ေလ။ သေဘာက တြင္းထြက္ေပါ့ေနာ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ ေနာက္ထပ္ အလားအလာ ေကာင္းတဲ့ ကိစၥက ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သဘာ၀အရင္းအျမစ္လို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ တြင္းထြက္ဘဲ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ သစ္ေတာတုိ႔၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္တို႔ Natural Landscape ေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြက ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သဘာ၀ရင္းျမစ္အေနနဲ႔ ရွိေနတာ ျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ရွိေနတဲ့ တြင္းထြက္ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဒီ သစ္ေတာတို႔၊ ေတာေတာင္တို႔၊ ရာသီဥတုတို႔၊ Landscape တို႔ အစရွိတဲ့ သဘာ၀ ရင္းျမစ္ေတြကို ေငြေၾကးဆုိင္ရာ အက်ဳိးအျမတ္အတြက္ ေျပာင္းလဲအသံုးျပဳႏုိင္တဲ့ အေနအထား ကေတာ့ မရွိေသးဘူး။ ေနာက္ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ အမ်ားစု သစ္ေတာဖံုးလႊမ္းတဲ့ ေဒသျဖစ္ေပမယ့္ လည္း တကယ့္တကယ္ သစ္ထုတ္ဖို႔အတြက္ဆုိရင္လည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔စီမွာ ဒီေလာက္ သစ္ ထုတ္လုပ္ငန္းႀကီးတစ္ခုလံုးကို ေဆာင္ရြက္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားေတြ၊ အလားအလာေကာင္းတဲ့ သစ္ေတာဆိုတာမ်ဳိးလည္း မရွိေတာ့ဘူး။ ဆိုေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေတာခုတ္လာတဲ့ဒဏ္ေတြ၊ တရားမ၀င္ သစ္ခိုးထုတ္တဲ့ဒဏ္ေတြ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ခ်င္းေတာင္ရဲ႕ ရာသီဥတုက ေအးသမရာသီ ဥတုျဖစ္တဲ့အတြက္ အပင္စိုက္တဲ့အခါ အလြယ္တကူ ရွင္သန္ဖို႔ ခက္တယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ခုတ္ၿပီးေတာ့ ျပန္စိုက္တာထက္ မခုတ္တဲ့နည္းက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္ေပါ့ ဗ်ာ။ ဆိုေတာ့ အဲဒီအေနအထားမ်ဳိး ရွိသလုိ တစ္ဖက္ကလည္း လူဦးေရနဲ႔ ေျပာမယ္ဆုိရင္ လူဦးေရ က ငါးသိန္းမျပည့္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ အစာေရစာ ဖူလံုမႈက အင္မတန္ နည္းတယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာမွာ ဆုိရင္ ၃၃၊ ၃၄ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရွိတယ္။ ပလက္၀လိုဟာမ်ဳိးက်ေတာ့ အစားအစာ ဖူလံုမႈက ၇၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းေလာက္ ရွိတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ေရရွည္ ျပည္နယ္တစ္ခုလံုးအေနနဲ႔ အစာေရစာဖူလံုမႈကို ေျပာရင္ ျပည္နယ္တြင္းရဲ႕ ရိကၡာနဲ႔၊ ျပည္နယ္တြင္းထြက္ကုန္နဲ႔ လံုေလာက္ေအာင္ မပံ့ပိုးႏုိင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ တစ္ဖက္ကလည္းပဲ တြင္းထြက္ သယံဇာတအေနနဲ႔ ထုတ္ယူသံုးစြဲႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး မရွိေသးသလို တစ္ဖက္ကလည္း သဘာ၀ရင္းျမစ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အက်ဳိးအျမတ္အေနနဲ႔ အသြင္ေျပာင္းႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး လည္း မရွိေသးဘူး။ တစ္ဖက္ကလည္းပဲ ခုနေျပာတဲ့ ေဒသ ထြက္ကုန္၊ ရိကၡာေတြကလည္းပဲ ျပည္နယ္တြင္းကို ဖူလံုေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ေသးတဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။

လူဦးေရနဲ႔ ေျပာမယ္ဆုိရင္ လူဦးေရ က ငါးသိန္းမျပည့္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ အစာေရစာ ဖူလံုမႈက အင္မတန္ နည္းတယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာမွာ ဆုိရင္ ၃၃၊ ၃၄ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရွိတယ္။ ပလက္၀လိုဟာမ်ဳိးက်ေတာ့ အစားအစာ ဖူလံုမႈက ၇၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းေလာက္ ရွိတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ေရရွည္ ျပည္နယ္တစ္ခုလံုးအေနနဲ႔ အစာေရစာဖူလံုမႈကို ေျပာရင္ ျပည္နယ္တြင္းရဲ႕ ရိကၡာနဲ႔၊ ျပည္နယ္တြင္းထြက္ကုန္နဲ႔ လံုေလာက္ေအာင္ မပံ့ပိုးႏုိင္ဘူး...

ဆုိေတာ့ ဒီေနရာမွာ ဘယ္က႑ကို ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ လုပ္ရမလဲလို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ အထူးသျဖင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ကေတာ့ တစ္ခုေပါ့ေလ။ ထည့္သြင္းစဥ္းစားထိုက္တဲ့ အရာတစ္ခု ျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ လယ္ယာစုိက္ပ်ဳိးေရးက႑လို႔ ေျပာတဲ့ အခါမွာ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳတဲ့နည္းက ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစနစ္ ျဖစ္တယ္။ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ ယာစနစ္ လုပ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ေတာခုတ္ရတယ္၊ ေတာျပဳန္းတယ္၊ သစ္ေတာကုန္တယ္ ေပါ့ေလ။ တစ္ဖက္မွာလည္း ေတာင္ယာလုပ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ လံုေလာက္တဲ့ ဆန္စပါး၊ ေကာက္ပဲသီးႏွံ ရိတ္သိမ္းႏိုင္တဲ့အေနအထားရွိသလားဆိုေတာ့ မရွိဘူး။ တစ္ႏွစ္စာ တစ္ႏွစ္စာ ေတာင္မွ မလံုေလာက္ႏုိင္တဲ့ အေနအထား ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေနာက္ထပ္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိး ေရးက႑ကို အမ်ားႀကီး ျမွင့္တင္ၿပီးေတာ့မွ ေဆာင္ရြက္မလားလို႔ ေျပာျပန္ရင္လည္း ကၽြန္ေတာ္ တစ္ေယာက္တည္း သံုးသပ္ခ်က္ကေတာ့ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ကို အားျပဳၿပီးေတာ့မွ ခ်င္းျပည္နယ္ ရိကၡာဖူလံုေအာင္၊ ထိုထက္မက ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ရရွိၿပီးေတာ့မွ ခ်င္းျပည္နယ္ ခ်မ္းသာေအာင္ လုပ္ဖို႔က ေတာ္ေတာ္ေလး ခက္မယ္လုိ႔ အဲဒီလိုပဲျမင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ လယ္ယာက႑ေပါ့ေနာ္၊ ေနာက္ ဒီစိုက္ပ်ဳိးေရးက႑က ခ်င္းျပည္နယ္ကို ခ်မ္းသာေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ ခက္တယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း သားငါးကိစၥေပါ့ေနာ္။ သားငါး၊ တိရစၦာန္ ေမြးျမဴတဲ့ကိစၥက ဒါကလည္းပဲ ေဒသရိကၡာအတြက္ ဖူလံုတဲ့ အေနအထားေလာက္ပဲ ျဖစ္မယ္၊ အလြန္ဆံုး ျဖစ္ႏုိင္ရင္ေတာင္မွ။ Export လုပ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး အခက္အခဲ ရွိတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆိုရင္ ႏြားေနာက္ေမြးမယ္၊ ဆိတ္ေမြးမယ္၊ ႏြားေမြးမယ္ စသည္ျဖင့္ လုပ္ရင္လည္းပဲ စားက်က္က လိုလာၿပီ။ ဆုိေတာ့ အခုေတာင္မွ ႏြားေနာက္ေမြးၾကတဲ့ ေနရာမွာ၊ အမ်ားႀကီး ေမြးတဲ့ေနရာမွာ စားက်က္ကိစၥ ျပႆနာ ရွိတယ္။

ျပည္နယ္ ဖူလံုႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးထိ၊ သူမ်ား ျပည္နယ္အထိ ျပန္တင္ပို႔ႏုိင္တဲ့ အေနအထားအထိ လယ္္ယာက႑၊ သစ္ေတာက႑မွာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ေနာက္ သားငါးက႑လည္း ထိုနည္းတူပဲ။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ိလို႔ လယ္ယာ၊ သားငါး၊ သစ္ေတာက႑မွာ အလြန္ဆံုး တင္ႏုိင္ရင္ေတာင္မွ ေဒသ၀မ္းစာ ဖူလံုႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္ ၀ိုင္းၿပီးေတာ့ ေထာက္ကူေပးတဲ့ အေနအထားပဲ ရွိတယ္

ဆုိေတာ့ လယ္ယာ၊ သစ္ေတာ၊ သားငါး ဒီက႑မွာကိုက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘာရွိသလဲဆိုရင္ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ေတာင္ေပၚေဒသ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးဖို႔၊ ျပည္နယ္ ဖူလံုႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးထိ၊ သူမ်ား ျပည္နယ္အထိ ျပန္တင္ပို႔ႏုိင္တဲ့ အေနအထားအထိ လယ္္ယာက႑၊ သစ္ေတာက႑မွာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ေနာက္ သားငါးက႑လည္း ထိုနည္းတူပဲ။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ိလို႔ လယ္ယာ၊ သားငါး၊ သစ္ေတာက႑မွာ အလြန္ဆံုး တင္ႏုိင္ရင္ေတာင္မွ ေဒသ၀မ္းစာ ဖူလံုႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္ ၀ိုင္းၿပီးေတာ့ ေထာက္ကူေပးတဲ့ အေနအထားပဲ ရွိတယ္။ အဲဒီလို ဆိုလို႔ရွိရင္ ခ်င္းျပည္နယ္မွ ၀မ္းစာ ဖူလံုရမယ္၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးရမယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတယ္ဆုိတဲ့ အခါမွာ သူ႔ရဲ႕ အဓိပၸာယ္က တတိယအဆင့္ေလာက္ ျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေျပာေနတာ တတိယအဆင့္ ျဖစ္တယ္။

ပထမအဆင့္ကေတာ့ လိုအပ္တဲ့ စားဖို႔အတြက္ ရိကၡာဖူလံုဖို႔ ျဖစ္တယ္။ ဆန္စပါး၊ ဟင္း။ ႐ိုး႐ိုးေလး ေျပာမယ္ဆုိရင္ မနက္တုိင္း၊ ညတုိင္း ထမင္းေကာင္းေကာင္းနဲ႔၊ ဟင္းအမယ္ ဖြယ္ဖြယ္ ရာရာနဲ႔ တစ္ရက္စာ၊ တစ္ပတ္စာ၊ တစ္လစာ၊ တစ္ႏွစ္စာ ဖူလံုေနတဲ့ အေနအထားမ်ဳိး၊ လံုေလာက္တဲ့အေနအထားမ်ဳိး၊ ၀ယ္စရာ ျပဳစရာ မလိုတဲ့အေနအထားမ်ဳိး။ ဒါက ပထမအဆင့္ေပါ့။ အဲဒီကေနၿပီးေတာ့မွ ေငြပိုေငြလွ်ံ ျဖစ္လာတယ္၊ ေငြပိုေငြလွ်ံ ရလာတယ္။ အိမ္မွာ စားဖုိ႔အတြက္ ကိုယ္က ၀ယ္ထားႏုိင္တယ္၊ ေလွာင္ထားႏုိင္တယ္။ ေနာက္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးသံုးႏုိင္တဲ့အျပင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ။ ကိုယ့္မွာ ေငြပိုေငြလွ်ံ ျဖစ္လာၿပီးေတာာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရေတာ့မယ္။ ဘဏ္မွာ ထားတာက အစ၊ ေနာက္ဆံုး စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာက အလယ္၊ ေနာက္ထပ္ တျခားျပည္နယ္၊ ျပင္ပမွာ သြားၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရတာေပါ့ေလ။ စမ္းသပ္လုပ္ကိုင္တဲ့တာမ်ဳိး။ စြန္႔ဦးတီထြင္တဲ့ ကိစၥ။ အဲဒီလိုမ်ဳိ္း လုပ္ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့မွပဲ အဲဒီက တိုးပြားလာတဲ့အျမတ္။ အဲဒီဟာ မ်ားတဲ့အခါက်ေတာ့မွပဲ ျပည္နယ္ရဲ႕ GDP၊ ျပည္နယ္ရဲ႕ ၀င္ေငြ၊ ျပည္နယ္က ခ်မ္းသာလာတယ္ဆိုတာ ျဖစ္လာမယ္။ အဲဒီ တတိယအဆင့္။

အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ အခု ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က နံပါတ္တစ္က စားဖို႔အတြက္ ဆန္၊ ေရ၊ ရိကၡာ ဖူဖူလံုလံု ရာႏႈန္းျပည့္ ရွိႏုိင္ဖုိ႔ကိစၥက နံပါတ္တစ္ သြားရမွာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါၿပီးတဲ့အခါမွာ အိမ္တုိင္း အိမ္တိုင္း၊ လူတုိင္း လူတိုင္းသည္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံႏိုင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးေပါ့။ ေငြပိုေငြလွ်ံ ရွိလာရမယ္။ နံပါတ္ ၃ ေငြပိုေငြလွ်ံ ရွိလာၿပီးေတာ့ ျပည္နယ္တြင္းမွာ ျဖစ္ျဖစ္၊ ျပည္နယ္ ျပင္ပမွာ ျဖစ္ျဖစ္ သူ႔မွ အက်ဳိးအျမတ္ ရတဲ့လုပ္ငန္းမွာ ဟို…ရင္းႏွီးျမွုဳပ္ႏုိင္တဲ့ အေျခအေနေပါ့ေနာ္။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေကာင္း၊ အဲဒီလိုမ်ဳိး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က စဥ္းစားတယ္။

ေတာေတာင္ေရေျမ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ သဘာ၀ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အေျခအေနေကာင္းေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး ရာသီဥတု ေကာင္း တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေခါႏုသုမ္၊ ကန္ပက္လက္မွာ ရွိတဲ့ ေခါႏုသုမ္၊ Mount Victoria, ရိဒ္ေရကန္ လိုမ်ဳိး အစရွိသျဖင့္ေပါ့ေလ။ ဆိုေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး သဘာ၀ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ ျမွင့္တင္ႏုိင္မယ္ ဆုိရင္ အဲဒါေတြက ေနာက္ထပ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ၀င္ေငြေကာင္းျဖစ္တယ္။ ဆုိေတာ့ အဲဒါကလည္း ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ မီးခိုးတိတ္ စီးပြားေရးေပါ့ေနာ္

ဆိုေတာ့ အဲဒီလိုျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မုိ႔လို႔ ဘယ္လိုက႑မ်ဳိးမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ဖြံ႕ၿဖိဳး ေရးကိစၥ လုပ္မယ္ဆိုလုိ႔ရင္၊ အရင္ဆံုး ဦးစားေပး အားေပးရမလဲဆိုရင္ က႑တုိင္း ကၽြန္ေတာ္ လုပ္ႏုိင္မွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ခုနက ေျပာတဲ့ လယ္ယာ၊ သစ္ေတာ၊ သားငါးက႑ မွာကေတာ့ သူေဌးျဖစ္ေအာင္ လုပ္လို႔ မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒါသည္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ ဖူလံုေအာင္ လုပ္တဲ့ အေနအထားပဲ ရွိမယ္။ အဲဒါေတြ ေျပလည္သြားၿပီဆုိရင္ ေနာက္ထပ္ရင္းႏွီးျမွုပ္ႏွံႏုိင္ တဲ့ကိစၥကေတာ့ အခု ဘာလဲဆိုရင္ Natural Resource. အခု ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ ရွိေနတဲ့့ အရင္း အျမစ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုရင္ ေတာေတာင္ေရေျမ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ သဘာ၀ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အေျခအေနေကာင္းေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး ရာသီဥတု ေကာင္း တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေခါႏုသုမ္၊ ကန္ပက္လက္မွာ ရွိတဲ့ ေခါႏုသုမ္၊ Mount Victoria, ရိဒ္ေရကန္ လိုမ်ဳိး အစရွိသျဖင့္ေပါ့ေလ။ ဆိုေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး သဘာ၀ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ ျမွင့္တင္ႏုိင္မယ္ ဆုိရင္ အဲဒါေတြက ေနာက္ထပ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ၀င္ေငြေကာင္းျဖစ္တယ္။ ဆုိေတာ့ အဲဒါကလည္း ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ မီးခိုးတိတ္ စီးပြားေရးေပါ့ေနာ္။ ရွိတဲ့ Natural Resource ကို တစ္ဖက္ကလည္း ထိန္းမယ္၊ ထိန္းရင္းနဲ႔ ဒါေတြကို ေရာင္းႏုိင္တဲ့ဥစၥာေပါ့။ အဲဒါက ပထမအခ်က္။ ဆိုေတာ့ ေျပာမယ္ဆုိရင္ အဲဒါက Service Industry ျဖစ္တယ္။ ၀န္ေဆာင္မႈ။ အဲဒီဟာကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေတာ့ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းလာတယ္ဆုိရင္ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ေဒသတြင္းခရီး သြားလုပ္ငန္း၊ ႏုိင္ငံတကာခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြရဲ႕ Head တစ္ခုေပါ့ေနာ္။ မျဖစ္မေန ျမန္မာျပည္ ေရာက္ရင္ ခ်င္းျပည္နယ္ကို မတက္ရင္ မျဖစ္ဘူးဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိး၊ အဲဒီလို အေနအထားမ်ဳိး သြားႏုိင္တယ္ဆိုလုိ႔ရွိရင္ ျပည္နယ္၀င္ေငြက ဒီထက္မက ရလာႏုိင္စရာအေၾကာင္း ရွိတယ္။ လူတစ္ဦးခ်င္းမွာလည္း သူ တတ္ရင္ တတ္သလို၊ ကၽြမ္းက်င္ရင္ ကၽြမ္းက်င္သလို ရလာႏုိင္တဲ့ အခြင့္အလမ္း ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ Tourism ေပါ့ေနာ္။ Tourism သည္ မီးခိုးတိတ္ စီးပြားေရးအေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေနာက္ထပ္ အာ႐ံုစိုက္သင့္တဲ့က႑ ျဖစ္တယ္။

ေလာေလာဆယ္မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အမ်ားႀကီး မလုပ္ႏုိင္ေသးဘူး။ ခ်င္းျပည္နယ္ တစ္ခုလံုး မွာမွ ဟိုတယ္ေျပာရင္ မင္းတပ္၊ ကန္ပလက္မွာပဲ ရွိေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျပင္ဆင္ရမယ့္က႑ ေတာ့ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဒီက႑ကို အားမစိုက္ဘူးဆုိရင္ ဖံြ႕ၿဖိဳးေရးအပိုင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ေလာေလာဆယ္ Primary ေပါ့ေနာ္။ စား၀တ္ေနေရး အတြက္ ႐ုန္းေနရတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့မွ Investment ကို သြားႏုိင္မယ္။ အဲဒီကေနမွ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မယ္မွသာလွ်င္ အဆင္ေျပမယ့္သေဘာရွိတယ္။ ဒါက လတ္တေလာ။

ေနာက္တစ္ခုက ျပည္နယ္တစ္ခုလံုးသည္ Service Head ျဖစ္ေအာင္။ Service Head ျဖစ္ေအာင္ဆုိလို႔ရွိရင္ တစ္ဖက္က အိႏၵိယ ရွိတယ္။ တစ္ဖက္က အာဆီယံ ရွိတယ္၊ တ႐ုတ္ ရွိတယ္။ ဆုိေတာ့ အိႏၵိယက အာဆီယံကို ကုန္သြယ္ေရးအရ ကူးလူးဆက္ဆံမယ္ဆုိရင္ ခ်င္းျပည္နယ္က မျဖတ္လို႔ မရဘူး။ အခု ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကုလားတန္ျမစ္ေၾကာင္း ဘက္စံုပို႔ေဆာင္ ေရးစီမံကိန္းဆိုတာလည္းပဲ ဒီႏွစ္ကုန္ၿပီဆုိရင္ ၿပီးေတာ့မယ္။ အဲဒီေတာ့ အိႏၵိယ အေရွ႕ေျမာက္ ဘက္ျပည္နယ္ေတြကေနတစ္ဆင့္ အာဆီယံကို ျဖတ္သြားမယ့္ လမ္းေၾကာင္း။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အေရွ႕ေျမာက္ ထြက္ကုန္ေတြ တင္ပို႔ႏုိင္တဲ့ဟာ၊ အေရွ႕ေျမာက္ကို တင္ပို႔မယ့္ဟာ။ ဒါလည္း အေရွ႕ေျမာက္ကလည္း ေစ်းကြက္တစ္ခုပဲ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွဘက္က ေစ်းကြက္ကလည္း ၀င္လာႏုိင္တယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယ ဆက္ဆံတဲ့ လမ္းေၾကာင့္ေပါ့ေနာ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီေနရာမွာ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ျဖတ္ကို ျဖတ္သန္းရမယ့္ ေနရာတစ္ခုျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ အဲဒီ ကုန္သြယ္ေရး၊ Regional Trade ထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ၀င္ Play ႏုိင္တဲ့ အေနအထားအထိ လုပ္သြားႏုိင္တယ္ဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ခ်င္းေတာင္အတြက္က သိပ္ပူစရာမလုိဘူး၊ ပူစရာမရွိဘူး။ အဲဒါအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီငါးႏွစ္မွာ ဦးစားေပးၿပီး အာ႐ံုစိုက္ရမယ့္ကိစၥေပါ့ေနာ္။ အာ႐ံုစိုက္ဖို႔ရန္ ကိစၥကေတာ့ Tourism ကုိ တင္ႏုိင္မယ္။

ေနာက္တစ္ခုက Regional Trade ထဲမွာ ၀င္သြားႏုိင္တဲ့ အေနအထားေပါ့။ ေလာေလာ ဆယ္က ခ်င္းျပည္နယ္က Neglected Area ျဖစ္ေနတယ္။ မ်က္ကြယ္ျပဳခံထားရတယ္။ အေရး မႀကီးဘူးလို႔ ထင္တယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ Economic Geography စီးပြားေရး ပထ၀ီမွာ အေရးႀကီးတဲ့ေနရာ တစ္ခုအေနနဲ႔ အိႏၵိယနဲ႔ အာဆီီယံ၊ အိႏၵိယနဲ႔ တ႐ုတ္၊ ဒီလိုမ်ဳိး ကစား ႏိုင္တယ္ဆုိရင္ ခ်င္းျပည္နယ္အတြက္ အမ်ားႀကီး ပူစရာ မရွိဘူး။ ဆိုေတာ့ ဒါက ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒီဟာ ခ်င္းျပည္နယ္အေနနဲ႔ ဒါကို ဦးစားေပး လုပ္သင့္တယ္ေပါ့ေလ။

ေအာင္ထြန္းလင္း

အျခားက႑မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းထားမႈမ်ားကိုလည္း ဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။

SMEs လုပ္ငန္းမ်ားဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ေျဖေလ်ာ့မႈမ်ား လုပ္ေပးရမည္ဟု ခ်င္း၀န္ႀကီး ေျပာ

ရန္ကုန္၊ ဇြန္ ၁၅

ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္း အေသးစား၊ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္း SMEs မ်ားအတြက္ ျပည္နယ္အစုိးရအေနျဖင့္ ေျဖေလ်ာ့မႈမ်ားစြာ ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္ကာ ယင္း ေျဖေလ်ာ့မည့္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဇြန္လ ၁၅၊ ၁၆ ရက္မ်ားတြင္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း စည္ပင္သာယာေရး၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဆလုိင္းအုိက္ဇက္ခင္က ေအာက္ခ်င္းသစၥာ သတင္းေအဂ်င္စီသို႔ ေျပာသည္။

SMEs လုပ္ငန္းမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ SMEs ဆိုသည့္ စကားရပ္အဓိပၸာယ္ အပါအ၀င္ ယခင္အစိုးရက ခ်မွတ္ထားသည့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကိုလည္း ေျဖေလ်ာ့ေပးရမည္ ျဖစ္သည္ဟု ၀န္ႀကီးက သံုးသပ္ထားသည္။

“လြဲေနတဲ့ဟာေပါ့။ တစ္ဖက္ကလည္း ျဖစ္ေစခ်င္တယ္၊ တစ္ဖက္ကလည္း ျဖစ္လို႔မရေအာင္ ပိတ္ဆို႔ထားတဲ့ဟာေတြ ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီဟာေတြကို ျပန္ေျဖေလ်ာ့ဖို႔ ျဖစ္တယ္။ ေျဖေလ်ာ့ဖို႔လည္း လိုတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ လံုၿခံဳေရးအျမင္တုိ႔၊ စစ္ေရးအျမင္တို႔နဲ႔ အဲဒါေတြနဲ႔ၾကည့္ၿပီးေတာ့မွ တခ်ဳိ႕ကန္႔သတ္မႈေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ထားတယ္ ကိုး။ ဒါေပမဲ့ တစ္ဖက္ကလည္း အခုက တကယ့္တကယ္ ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္လုပ္မယ္ဆုိရင္ တခ်ဳိ႕ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို ျပန္လည္ေျဖေလ်ာ့ရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဘယ္လိုဟာေတြ ေျဖေလ်ာ့ ရမလဲဆိုတာေတြကို ေလာေလာဆယ္ မေျပာလိုေသးဘူး။ ဘာလို႔ဆုိေတာ့ အခုလာမယ့္ ဇြန္လ ၁၅၊ ၁၆ မွာ အေသးစိတ္ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ တခ်ဳိ႕ Regulation ေတြကို မေျဖေလ်ာ့လို႔ မရဘူး။ ေျဖေလ်ာ့ေပးရမယ့္ ကိစၥေတြ ရွိတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ SMEs လို႔ဆိုရင္ SMEs ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆုိခ်က္ကိုက အကန္႔အသတ္ ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥေတြ ရွိတယ္။ SMEs ဆိုတာ ဘာလဲ။ ဘယ္ေလာက္ ပမာဏရွိတဲ့ လုပ္ငန္းေတြလဲဆိုတာကအစ လက္ေတြ႕က်က် ျပန္လည္ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ရမယ့္သေဘာ ျဖစ္တယ္။ ဆုိေတာ့ ေငြေခ်းတဲ့ေနရာမွာလည္း SMEs လုိ႔ ေျပာရင္ လူတစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြပဲ သြားသလား၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ရြာအလိုက္ Co-operate သ/မပံုစံမ်ဳိး။ သ/မကို ေျပာခ်င္တာ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ သ/မပံုစံနဲ႔ စုဖြဲ႕ၿပီးေတာ့ ၀ိုင္းႀကီးခ်ဳပ္ လုပ္တဲ့စနစ္ ျဖစ္မလား၊ ျဖစ္ႏုိင္မလား အစရွိသျဖင့္ေပါ့ေလ” ဟု ၀န္ႀကီး ဆလိုင္းအုိက္ဇက္ခင္က ေျပာသည္။

ခ်င္းျပည္နယ္သို႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား လာေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလိုစိတ္ရွိရန္အတြက္ စိတ္၀င္စားမႈ ရွိရန္မွာ ျပည္နယ္အစိုးရ၏ က႑ျဖစ္ၿပီး ယင္းလုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ ရန္အတြက္မူ အခ်ဳိ႕ေသာ က႑မ်ားတြင္ ေျဖေလ်ာ့မႈမ်ားစြာ ျပဳလုပ္ရမည္ ျဖစ္သည္။

“ဥပမာအားျဖင့္ Tourism Sector မွာ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ခရီးသြားလုပ္ငန္း ဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႔အတြက္ လိုအပ္တယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နင္လားငါလား စဥ္းစားရမယ့္ကိစၥက ပိုက္ဆံလာၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမယ့္ လူေတြအတြက္ ဘာဆြဲေဆာင္မႈ ရွိသလဲ။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္ကေတာ့ လက္ႀကီးပိုက္ၿပီးေတာ့ ငါ့ဘက္က တစ္ျပားေတာင္ မေလ်ာ့ဘူး၊ မင္းတို႔ လာလုပ္ၾကဆိုတဲ့ပံုစံေတာ့ မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ စီးပြားေရးသမားေတြက သူ႔ပိုက္ဆံနဲ႔ သူ၊ သူ႔ေရြးခ်ယ္မႈနဲ႔ သူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ အစိုးရျဖစ္လို႔လည္း အရင္လိုမ်ဳိး လာခဲ့၊ လာလုပ္လို႔ ေျပာလို႔ရတဲ့ဟာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ အခုက စီးပြားေရးသမားေတြ လာမယ္၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ လာမယ္၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မယ့္သူေတြ လာမယ္။ သူတုိ႔ကို ဆြဲေဆာင္မယ့္ကိစၥက ဘာလဲ၊ သူတို႔ စိတ္၀င္စားမယ့္ကိစၥက ဘာလဲ။ ဒါက ျပည္နယ္အစုိးရမွာ စဥ္းစားရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္တယ္” ဟု ၀န္ႀကီး အိုက္ဇက္ခင္က ဆုိသည္။

ယခင္က ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားအေနျဖင့့္ ခ်င္းျပည္နယ္သို႔ သြားမည္ဆုိပါက ၂၁ ရက္ ႀကိဳတင္ အေၾကာင္းၾကားရၿပီး ယခုအခါ ေျဖေလ်ာ့မႈတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ၂၁ ရက္မွ ၁၄ ရက္သို႔ ေျဖေလ်ာ့ ေျပာင္းလဲထားၿပီး ျဖစ္သည္။

ေအာက္ခ်င္းသစၥာ သတင္းေအဂ်င္စီ

ျပည္တြင္းသတင္း

ပိတ္ထားသည့္ ေဆး႐ံုတံခါးေပါက္ႏွင့္ လမ္း ျပန္ဖြင့္ေပးေရး ေတာင္းဆို

ကေလး၊ ဇြန္ ၄

ၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔ေဆး႐ံု၀င္ေပါက္ႏွင့္ ၀င္ေပါက္လမ္းအား ဖ်က္သိမ္းကာ ယင္းလမ္းနယ္ေျမ ေနရာအား ပုဂၢလိကသို႔ ေရာင္းခ်ထားျခင္းအေပၚ ျပန္လည္စိစစ္ အေရးယူေပးရန္ႏွင့္ အဆုိပါ ေဆး႐ံု၀င္ေပါက္အား ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ႏုိင္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးေစလိုေၾကာင္း စစ္ကိုင္း တိုင္း၊ ကေလးၿမိဳ႕ ေဒသခံ ျပည္သူတခ်ဳိ႕က ၿမိဳ႕နယ္အာဏာပိုင္မ်ားထံ ဇြန္လ ၂ ရက္ ေန႔စြဲျဖင့္ အေၾကာင္းၾကားစာေပးပို႔ ေတာင္းဆိုထားသည္။

ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးထံ ေပးပို႔သည့္ အဆိုပါ အေၾကာင္းၾကားစာတြင္ “ယခင္ရွိခဲ့ၿပီးေသာ လမ္း/တံခါးေဟာင္းအား ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ ေပးႏုိင္ပါရန္” ဆိုသည့္ အေၾကာင္းၾကားစာတြင္ လမ္းႏွင့္ တံခါးေဟာင္းအား ပိတ္ဆုိ႔ထားသျဖင့္ ရပ္ကြက္ေနျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ အျခားကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ သြားလာၾကရာတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းႏွင့္ ပတၱျမားလမ္း (မိုးဇလလမ္း) အား တစ္ေကြ႕တစ္ပတ္ အသံုးျပဳေနရသျဖင့္ အခက္အခဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလ်က္ ရွိပါသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေညာင္ပင္သာရပ္ကြက္မွာ ေနထိုင္သူေတြနဲ႔ ျပည္သူလူထုအတြက္ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး၊ မီးေရးထင္းေရးအတြက္ တင္ျပတာပါဗ်။ အရင္လည္း ဒီတံခါးဟာ ရွိၿပီးသားျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုအတြက္ ဆက္လက္ေတာင္းဆိုမႈေတြ ျပဳလုပ္သြားမွာပါ။ ကၽြန္ေတာ္ ကေတာ့ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္က စေနထိုင္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္က တံခါးဖြင့္ထားပါတယ္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ေလာက္မွာ တံခါးပိတ္သြားတယ္” ဟု အေၾကာင္းၾကားစာ ေပးပို႔ေတာင္းဆိုရာတြင္ ဦးေဆာင္သူ ကေလးၿမိဳ႕၊ ေညာင္ပင္သာရပ္ကြက္ေန ဦးကိုေလးက ေအာက္ခ်င္းသစၥာ သတင္းေအဂ်င္စီသို႔ ေျပာသည္။

ပိတ္ဆို႔လိုက္သည့္ ေဆး႐ံုတံခါးေပါက္ႏွင့္ လမ္းေနရာမွာ စည္ပင္ပိုင္ေျမေနရာျဖစ္ကာ လက္ရွိတြင္ အဆိုပါေျမေနရာ၌ ဦးစန္းလင္းႏွင့္ ေဒၚေကသီတုိ႔မွ ေနအိမ္မ်ား ေဆာက္လုပ္ထားၾကသည္။

အဆိုပါ တံခါးေပါက္ ေျမေနရာကို ၂၀၀၂ ခုႏွစ္က ေညာင္ပင္သာရပ္ကြက္ ရပ္ကြက္ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ဦးျမင့္သိန္းႏွင့္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ရပ္ကြက္႐ံုးဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအေၾကာင္းျပကာ က်ပ္ ၈၀၀၀၀ ျဖင့္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းျပဳလုပ္ကာ ဦးစန္းလင္းႏွင့္ ေဒၚေကသီတို႔အား ေရာင္းခ်ထားျခင္း ျဖစ္သည္။

“၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ ေညာင္ပင္သာ ရ၀တ ဥကၠ႒ ဦးျမင့္သိန္းက ဒီလမ္းကို ေရာင္းမယ္လို႔ ရပ္ကြက္ထဲ ေျပာေနတာေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္၊ လမ္းေျမာက္ဘက္က ဦးစီဗာလား၊ ေဒၚေကသီတို႔ ႏွစ္ဦးေပါင္းၿပီး ရ၀တ ဥကၠ႒ ဦးျမင့္သိန္းစီကေန ၂၇.၉.၂၀၀၂ မွာ အစည္းအေ၀းထုိင္၊ ေညာင္ပင္သာ ရပ္ကြက္ေအးခ်မ္းသာယာေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ဆိုၿပီး ေငြ ၈၀၀၀၀ စာခ်ဳပ္နဲ႔ ၀ယ္ယူခဲ့ပါတယ္” ဟု ေျမ၀ယ္ထားသူ ဦးစန္းလင္းက ေအာက္ခ်င္းသစၥာ သတင္းေအဂ်င္စီသို႔ ေျပာသည္။

လတ္တေလာတြင္ ပိတ္ဆို႔ထားသည့္ ေဆး႐ံုတံခါးေပါက္ေနရာတြင္ ျပည္သူ႔ေဆး႐ံံု စုေပါင္းခြဲစိတ္ေဆာင္ကို ေဆး႐ံုအာဏာပိုင္မ်ားက ထပ္မံတည္ေဆာက္ေနၿပီျဖစ္ရာ အဆုိပါ တံခါးေပါက္ႏွင့္ လမ္းအား ျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္မည္ဆုိပါက အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ေဆး႐ံုလာၾကသည့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားအတြက္ ပိုမိုအဆင္ေျပႏုိင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေဒသခံမ်ားက သံုးသပ္လ်က္ ရွိသည္။

အသစ္ေဆာက္လုပ္ေနသည့္ စုေပါင္းခြဲစိတ္ေဆာင္

“ဦးေလးကေတာ့ ေဆး႐ံု၀န္ထမ္း တစ္ေယာက္အေနျဖင့္ ဒီတံခါးေပါက္ကို ျပန္ဖြင့္ေပးသင့္တယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အရင္လည္း ရွိခဲ့ၿပီးသားေလ။ ေဆး႐ံုအတြက္၊ မီးေရး ထင္းေရးအတြက္ အဆင္ေျပသလို ျပည္သူလူထုအတြက္လည္း အစစအရာရာ အဆင္ေျပမွာ မို႔လို႔ပါ။ အရင္ ဒီတံခါးဟာ အေနာက္ဘက္ ရင္ခြဲ႐ံုအေပါက္အထိ ထုတ္ခ်င္းေပါက္ သြားလို႔ ရပါတယ္။ က်ဴးေက်ာ္ေတြ ေျပာင္းသြားၿပီးေနာက္ပိုင္း ေဆး႐ံုေတြ ေဆာက္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီတံခါးက ရွိခဲ့ပါေသးတယ္။ နယ္ေျမမွဴး ဦးျမင့္သိန္းလက္ထက္ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ေလာက္မွ တံခါးက ပိတ္သြားခဲ့တာပါ” ေဆး႐ံု၀န္ထမ္းတစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးတင္လွက ဆုိသည္။

သန္႔ဇင္ေဆြ